Assistant Prof, Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
Abstract
مقاله حاضر به بررسی تهدیدات احتمالی زیستی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و اجتماعی ماهی قرمز به عنوان یک گونه غیر بومی و مهاجم با رویکرد پدافند غیرعامل می‌پردازد. ماهی قرمز که به‌عنوان یک گونه زینتی محبوب شناخته می‌شود، به دلیل توانایی بالای سازگاری و تکثیر سریع، تهدیدات جدی برای اکوسیستم‌های آبی، اقتصاد، فرهنگ، سیاست، امنیت و جامعه ایجاد کرده است. این مقاله با رویکرد پدافند غیرعامل، راهکارهایی برای کاهش این تهدیدات بدون استفاده از روش‌های تهاجمی و مخرب ارائه می‌دهد. از جنبه زیستی، ماهی قرمز با رقابت برای منابع غذایی و زیستگاه، انتقال بیماری‌ها و انگل‌ها، و تغییر ساختار جوامع میکروبی و شیمیایی آب، تعادل اکولوژیکی را برهم زده و تنوع زیستی را کاهش می‌دهد. از نظر اقتصادی، این گونه با کاهش تولیدات شیلات و آبزی‌پروری، افزایش هزینه‌های مدیریت و کنترل، و تأثیرات منفی بر صنعت گردشگری، بار مالی قابل توجهی بر جوامع محلی و دولت‌ها تحمیل می‌کند. از منظر فرهنگی، باورها و آیین‌های نادرست در مورد رهاسازی ماهی قرمز در طبیعت، به گسترش این گونه و تخریب بیشتر محیط زیست منجر می‌شود. در بعد سیاسی، گسترش ماهی قرمز در منابع آبی مشترک بین کشورها می‌تواند باعث ایجاد تنش و اختلافات بین‌المللی شود. از جنبه امنیتی، کاهش منابع آبزیان بومی و افزایش هزینه‌های مدیریت این گونه، امنیت غذایی و مالی جوامع را تهدید می‌کند. همچنین، تأثیرات اجتماعی ناشی از کاهش کیفیت زندگی، نارضایتی عمومی و کاهش درآمد جوامع محلی، از دیگر پیامدهای حضور این گونه مهاجم است. این مقاله با ارائه راهکارهای مبتنی بر پدافند غیرعامل، از جمله آموزش عمومی، نظارت مستمر بر منابع آبی، ایجاد قوانین سختگیرانه‌تر، استفاده از روش‌های بیولوژیکی کنترل، و ارتقای مشارکت جامعه محلی و همکاری بین‌المللی، نشان می‌دهد که مدیریت مؤثر این تهدیدات نیازمند همکاری همه‌جانبه و اجرای اقدامات پیشگیرانه است. پیشنهاد می‌شود تحقیقات آینده بر توسعه روش‌های نوین مدیریتی و ارزیابی تأثیرات بلندمدت این گونه متمرکز شوند.
)