تهدیدات طراحی و اجرای شفت تونل‌ها از منظر پدافند غیرعامل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام)

چکیده

شفت‌ به عنوان یکی از اجزای مهم سازه زیرزمینی و تونل، نقش اساسی در پایداری و استمرار حیات و کارآیی سازه متناسب با عملکرد آن، به ویژه در زمان بحران ایفا می‌کند. این سازه یک معبر عمودی یا شیب‌دار (مایل) در زمین است که با کاربری‌های مختلف نظیر مسیر تهویه و کانال تأسیسات، خروجی اضطراری، مسیر میانبر، استخراج مواد معدنی و نیز دسترسی اضطراری در زمان بحران به یک تونل، ساخته می‌شود. کاربرد اصلی شفت در تونل و هر سازه زیرزمینی، تأمین هوای تازه برای افراد و تجهیزات (سرمایش، گرمایش، دیزل ژنراتور، ترانس برق، UPS و غیره) و خروج هوای گرم، گاز و دود دستگاه‌ها و دیزل ژنراتورها می‌باشد. شفت با توجه به میزان روباره، نوع پروژه، شرایط بهره‌برداری، تعداد نیروی انسانی، تعداد و نوع دستگاه‌ها و تجهیزات و به طور کلی نوع کاربری و بهره برداری، به صورت متفاوت طراحی و اجرا می‌گردد. از آنجایی که از یک طرف شکل ظهور شفت‌ در سطح زمین، با عنایت به میزان روباره، مورفولوژی و توپوگرافی، نقطه ضعف پروژه و منشاء اثر تهدید محسوب می‌گردد و از طرفی دشمن با عنایت به توان ما در احداث سازه‌های امن، استراتژی تولید سلاح‌های خاص خود را تنظیم می‌کند، در این مقاله سعی گردید با بررسی شفت‌ها به عنوان نقاط آسیب پذیر تونل، راهکارهای کاهش آسیب پذیری، بهبود کارآمدی و افزایش ضریب ایمنی آن مورد بررسی قرار گرفته و با ارائه راهکارهای عملی و تمهیدات پدافند غیرعامل نظیر مکان‌یابی مناسب، رعایت اصول استتار، فریب و اختفاء، افزایش ضرایب ایمنی سازه دهانه‌ شفت، ایجاد شکست، انحراف و اجرای موجگیر در شفت‌ قائم و مایل به منظور کاهش اثر موج انفجار و تمهیدات دیگر از آسیب احتمالی جلوگیری و یا میزان آن حداقل گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Threats of Design and Implementation of Tunnels Shafts in Passive Defense Point of View

چکیده [English]

Shaft as a main member of underground structure and tunnel, has a basic role in stability, durability
and structure workability according its utilization in critical condition. It is a vertical or inclined
structure with different utilities such as air ventilation, installation canal, emergency exit, shortcut
way, ore extraction and emergency access in crucial situation. The main usage of shaft in tunnel and
each underground structures, is providing of Fresh air inlets for people and equipments and
exhausts which designed and constructed according to overburden, kind of project, condition of
usage, number of people and equipments in form of vertical or inclined shafts form the basis of
tunnel ventilations. Since the seeing the tip of the shaft at ground level, according to overburden,
morphology and topography, is the disadvantage of the project and the source of the threat and on
the other hand, enemy produces his weapons according to our ability to build safe structures. In this
article we tried to analyze the shafts as tunnel vulnerabilities, in order to evaluate the ways of
reducing vulnerability, Improve efficiency and increase safety and providing practical solutions and
passive defense solution such as good site selection, regard the principles of CCD, Increase the
safety factor of the structure span of the shaft, Creating failure, Diversion and construction of
damper in vertical and inclined shaft In order to reduce the effect of shock waves to prevent or
decrease possible damages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Passive Defense
  • Safe Structures
  • Shaft
  • Vulnerability
  1. حسینی یگانه، سید محمد، مقایسه بازدهی طرح­های فریب و مقاوم سازی در ایمنی سازه­های مدفون، همایش مدیریت ساخت با رویکرد پدافند غیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین(علیه السلام) ، 1390.##
  2. خزایی، صفا، مبانی سنجش از دور با نگرشی بر شناسایی و مراقبت، چاپ اول، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 1388.##
  3. خزایی، صفا، حسینی، سید عظیم، منیری، حمیدرضا، ملاحظات اساسی پدافند غیرعامل در حین ساخت سازه­های زیرزمینی به منظور اجتناب از شناسایی توسط سامانه­های سنجش از دور، همایش مدیریت ساخت با رویکرد پدافند غیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 1390.##
  4. گواهی، تورج، مقدمه­ای بر سازه­های امن و استحکامات، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(علیه السلام)، چاپ اول، تهران، 1391.##
  5. مرکزتحقیقات ساختمان و مسکن، پیش نویس مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان، ویرایش ششم، مرداد 1388.##
  6. مهاجری، امیرهومان، فولادگر، اصغر، آنالیزو طراحی شفت km0+750 تونل سوم کوهرنگ، ششمین همایش تونل، بهمن 1382.##
  7. سایت انجمن علمی تونل ایران، تونل­های عبور و مرور خودرو، http://www.irta.ir##
  8. رادمرد، حسن، خیراندیش، محمدرضا، ملاحظات طراحی تاسیسات تهویه سازه های دفاعی زیر زمینی با رویکرد پدافند غیر عامل، فصلنامه علمی ترویجی پدافند غیرعامل، سال پنجم، شماره 1(پیاپی17)، صص 71-61، بهار1393.##
  9. رادمرد، حسن، اسلامی­نیا، اسماعیل، ارائه ایدهای نو جهت اختفا سازه­های دفاعی زیرزمینی با کاربرد مبدل حرارتی هوا به هوا، همایش سراسری پدافند غیرعامل در علوم و مهندسی با تأکید بر استتار، اختفا و فریب، 30 بهمن 1392.##
  10. پایگاه ملی داده های علوم زمین- سنجش از راه دور##
  11. سایت پرشین تولز، آشنایی با تجهیزات یک سامانه، http://forum.persiantools.com##
  12. سایت دانشگاه عالی دفاع ملی، فرماندهی و کنترل، http://www.sndu.ac.ir##
  13. سایت سازمان پیشگیری و مرکز مدیریت بحران شهر تهران، مرکز فرماندهی و کنترل، http://tdmmo.tehran.ir##
  14. سایت سیویل دیفنس، ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی یک مرکز داده امن زیرزمینی.##
  15.  http://civil-defense.persianblog.ir##
  16. سایت پرداز نت، http://www.pardaz.net/data_center.html##
    1. C. Giannico, A. Ferretti, S. Alberti, and S. Delconte, “Application of satellite radar interferometery for tunnel and under ground infrastructures damage assessment and monitoring,” WTC, 2013.##
    2. U. S. ARMY Crops of Engineers, “Engineering and Design Tunnels and Shafts in Rock,” Washington, Dc, 20314-1000, 1997.##
    3. D. R. McCreath, “Analysis of Formation Pressures in Tunnel and Shaft Linings,” M. S. Engineering Thesis, University of Alberta, 73 pp, 1980.##