بررسی و ارزیابی تهدیدات دارایی های پایین دست سدها با رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: سد شیرین دره)

نویسندگان

1 صنعتی مالک اشتر

2 دانشگاه صنعتی مالک اشتر

چکیده

امروزه زیرساخت­­ها به دلیل تأثیر محور بودن نسل جدید جنگ­ها، اهداف جذابی برای نیروهای متخاصم به شمار می­آیند. ارزیابی تهدیدهای زیرساخت­ها یکی از دغدغه­ های اصلی و همیشگی مسئولان حوزه امنیت در هر کشور است. در واقع، توصیف و ارزیابی تهدید و خطرپذیری در زیرساخت­های ملی، چارچوبی برای تحلیل و مدیریت خطرات مرتبط با حملات احتمالی علیه زیرساخت­های حیاتی است. با توجه به این که سدها نقش حیاتی در کشور دارند و یکی از زیرساخت­های مهم کشورها محسوب می­ شوند، اختلال یا نابودی این زیرساخت­ها می­تواند موجب خسارت عمده به جامعه، به­ ویژه در مناطق پایین ­دست آن شود. در پژوهش حاضر که از نوع کاربردی است، هدف بررسی و ارزیابی تهدیدهای دارایی ­های زیرساخت سد در برابر تهدیدهای انسان­ ساخت می­ باشد که به­ وسیله آن بتوان آسیب­ پذیری­ها و پیامدهای یک تهدید را به حداقل ممکن کاهش داد. روش جمع­ آوری داده­ ها و اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانه ­ای، میدانی، پرسشنامه­ ای وتجزیه وتحلیل داده­ ها از روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از مدل SVA می­باشد. برای تفهیم و کارایی مباحث یکی از سدهای کشور (سد شیرین­ دره) به عنوان مطالعه موردی انتخاب و تمامی مراحل در آن پیاده ­سازی گردید. نتایج حاصل از اجرای مراحل در سد شیرین دره بدین صورت می­باشد که دارایی نیروی انسانی بالاترین ارزش را در بین دارایی ­های دیگر کسب نمود، در مرحله بعد تهدید تروریستی از مهم­ترین تهدیدهای محتمل شناخته شده و در انتها دارایی زیست محیطی پایین دست سد، از پایین ­ترین میزان جذابیت در بین دیگر دارایی­ها برخوردار گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating and evaluating the threats of assets downstream of dams with passive defense approach (Case study: Shirin Dareh Dam)

  1. L. Holyoak, “Perceptions of farm dammanagement accountability in Australia,” Agric. Water Manag., p. 123-133, 2014.
  2. حسینی، سید عظیم،"بررسی پدافند غیرعامل در سدهای خاکی و علل خرابی‌های آن"، تهران، عصرکنکاش، 1392.
  3. موحدینیا، فاطمه، میرزایی، مهدی و نظری‌، مهرداد،" برنامه عملیاتی شرایط اضطرار (EAP) جهت کاهش خسارت سیل ناشی از شکست سد"، سومین کنفرانس مدیریت منابع آب، انجمن مهندسی منابع آب ایران، دانشگاه تبریز، صص. 1-3، مهر ماه 1387.
  4. ذوالقدر، محمد،" الگوی ارزیابی ریسک امنیتی و خارجی سامانه آبرسانی"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته پدافند غیرعامل گرایش مدیریت بحران، دانشکده آمایش و پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، 1391.
  5. موحدی نیا، جعفر، " اصول و مبانی پدافند غیرعامل"، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، 1389.
  6. منصوری، حامد و همکاران،"مقاوم سازی شبکه توزیع برق با نگرش پدافند غیرعامل"، ششمین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایران پدافند غیرعامل، انجمن ژئوپلتیک ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، صص. 2-4، آبان ماه 1392.
  7. E. Danso-Amoako, M. Scholz, N. Kalimeris, Q. Yang, and J. Shao, “Predicting dam failure risk for sustainable flood retention basins,” A generic case study for the wider Greater Manchester area,” Comput. Environ. Urban Syst., vol. 36, no. 5, pp. 423–433, 2012.
  8. امینی ورکی، سعید،"ملاحظات پدافند غیرعامل در مکان‌یابی مراکز اسکان موقت"، پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران‌های طبیعی، دبیرخانه دائمی کنفرانس مدیریت جامع بحران، تهران، صص. 3-5، اسفند ماه 1392.
  9. رزمی، مهدی، توکلی، عباس، "اصول و مبانی پدافند غیرعامل"، انتشارات آتی‌نگر، تهران، 1392.
  10. جمشیدی، علی، علیدوستی، علی و گیوه‌چی، سعید،" ارائه الگویی جهت ارزیابی آسیب‌پذیری امنیتی در صنعت نفت (مطالعه موردی: تاسیسات نفتی دریایی)"، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، شماره اول، تابستان 1391.
  11. جمشیدی، علی، گیوه‌چی، سعید، "کاربرد ارزیابی ریسک امنیتی در سامانه حمل و نقل مواد خطرناک"، یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل ترافیک، تهران، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت، اسفند ماه 1390.
  12. R. Association, “Security Vulnerability Assessment Methodology for the Petroleum and Petrochemical Industries,” American Petroleum Institute, 2003.
  13. A. Moore, “LNG and Petrochemical Security Risk Assessment and Management,” American Association of Port Authorities, 2006.
  14. امینی، سعید،" ارزیابی آسیب‌پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی با استفاده از GIS (نمونه موردی: ساری)"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته پدافند غیرعامل گرایش طراحی، دانشکده آمایش و پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، 1393.
  15. حافظ‌نیا، محمدرضا،" مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی"، انتشارات وابسته به امور خیریه، تهران، 1392.
  16. سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه،" روش‌های تحقیق در علوم رفتاری"، انتشارات نشرآگه، تهران، 1381.
  17. قلی‌زاده، سعید،" بررسی آسیب‌پذیری و تحلیل ریسک دارایی‌های پایین دست سدهای خاکی در بحران‌های ناشی از جنگ (مطالعه موردی: سد شیرین‌دره)"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته پدافند غیرعامل گرایش مدیریت بحران، دانشکده آمایش و پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، 1394.
  18. جلالی، غلامرضا، "مقدمه‌ای بر روش و مدل تهدیدات در پدافند غیرعامل"، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، 1391.
  19. جلالی، غلامرضا، شمسایی زفرقندی، فتح‌اله، غضنفری، مصطفی ، قنبری‌نسب، علی،" تعیین و رتبه‌بندی تهدیدات انسان ساخت عمدی در اجزای اصلی ایستگاه‌های مترو، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، شماره چهارم، ص5، پاییز1392.
  20. صادقی، حسن،"زمین شناسی مهندسی"، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، 1382.
  21. M. Zagonjolli, “Dam break modelling, risk assessment and uncertainty analysis for flood mitigation,” 2007.
  22. P. Sjodahl, “Resistivity investigation and monitoring for detection of internal erosion and anomalous seepage in dams,” 2006.
  23. U. S. N. R. Commission, “Guidance for Assessment of Flooding Hazards Dueto Dam Failure,” 2013.
  24. شعبانی، رمضان، "تهدیدات و فرصت های بین المللی"، انتشارات مجله سیاسی نظامی سفیر، تهران، 1394.
  25. نورالهی، حانیه و همکاران، "ارائه الگوی ارزیابی خطرپذیری بر اساس تلفیق رویکردهای عملکردی و آمایشی در زیرساخت‌های حیاتی"، دو فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، شماره هفتم، ص49، تابستان1394.
  26. کیانی، میلاد و همکاران، "‌ارزیابی سد رودبار لرستان از منظر پدافند غیرعامل"، ششمین کنگره انجن ژئوپلیتیک ایران، مشهد مقدس، ص12، آبان ماه 1394.
  27. شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی، وزارت نیرو، ص 5، 1392.
  28. روابط عمومی شرکت سهامی آب منطقه‌ای خراسان، سد شیرین دره، 1383.
  29. قلی‌زاده، سعید و همکاران،" کاربرد ارزیابی خطرپذیری امنیتی در سامانه ریلی و ایستگاه راه آهن"، دو فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، شماره هفتم، ص45، بهار و تابستان1394.