بررسی و تحلیل آسیب‌پذیری سازه‌ای بیمارستان‌ها از منظر تمهیدات پدافند غیرعامل با استفاده از تکنیک FAHP (نمونه موردی: شهر دزفول)

نویسندگان

شهید چمران

چکیده

اقدامات مبتنی بر پدافند غیرعامل در سازه و معماری، تأثیر چشم‌گیری در کاهش آسیب‌پذیری شهر، عناصر شهری و تسهیل در کنترل بحران شهری داشته و میزان مقاومت شهروندان را در شرایط تهاجم دشمن و عوامل مخرب طبیعی به حداکثر می‌رساند. از سویی نیاز به خدمات امدادرسانی و بهداشتی درصورت بروز بحران­ها، اهمیت موضوع تحلیل آسیب‌پذیری سازه­ای بیمارستان­ها از منظر تمهیدات پدافند غیرعامل را روشن می­کند. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل آسیب‌پذیری سازه‌ای بیمارستان‌ها از منظر تمهیدات پدافند غیرعامل است. روش پژوهش براساس هدف نظری- کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. داده­های به‌دست‌آمده برای مشخص ساختن هدف پژوهش در قالب 10 متغیر در 4 عامل اصلی در سه بیمارستان شهر دزفول دسته‌بندی گردید. در این پژوهش، از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی FAHP استفاده شده است که در این ‌ارتباط کمیته تصمیم‌گیری متشکل از پنج متخصص (پنج‌ نفر از گروه عمران دانشگاه جندی‌شاپور دزفول) جهت ارزش‌گذاری شاخص­ها و گویه­های پژوهش از نظر آن­ها استفاده گردید. جهت تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها و اطلاعات، از نرم‌افزارهای Expert Choice، Excel و ArcGIS استفاده ‌شده است. در این پژوهش، سه بیمارستان (گنجویان، آیت‌الله نبوی و افشار) به‌عنوان نمونه موردی بررسی گردیدند. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که بیمارستان افشار با2/069158یشترین میزان آسیب‌پذیری سازه‌ای را در میان بیمارستان‌های شهر دزفول دارد. بیمارستان آیت‌الله نبوی با میزان آسیب‌پذیری 834399 /1در رتبه بعدی قرار دارد. بیمارستان گنجویان با 426003 /1کم‌ترین میزان آسیب‌پذیری سازه‌ای را در میان سایر بیمارستان‌های شهر دزفول دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating and analyzing the structural vulnerability of hospitals from the point of view of passive defense measures using the FAHP technique (case example: Dezful city

  1. راهنما، امیرحسین، طالعی، محمد، اولویت‌بندی بازسازی مناطق شهری تهران در برابر زلزله به کمک مدل فازی، فصلنامه آمایش محیط، دوره پنجم، شماره‌ی 16، 1391.
  2. حسینی امینی، حسین، اسدی، صالح، برنافر، مهدی، ارزیابی ساختار شهر لنگرود جهت برنامه‌ریزی پدافندغیرعامل، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 18، 1389.
  3. طاهر طلوع دل، صادق، قنبران، عبدالحمید، بهرامی دوست، پیمان، رعایت اصول دفاع غیرعامل در طراحی معماری بیمارستان ایمن، مجموعه مقالات دومین کنگره بین‌المللی افق‌های جدید در معماری و شهرسازی، 1394.
  4. جهانگیری، کتایون، خردمند، مهناز، ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه‌ای مراکز درمانی و تحلیل کارایی آن‌ها با استفاده از تکنیک RVS، مجله طب انتظامی، شماره 2، 1392.
  5. جهانگیری، کتایون، خردمند، مهناز، ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه‌ای و تحلیل کارآیی مراکز درمانی محله فردوس منطقه 5 شهر تهران در برابر زلزله، ششمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران، 1393.
  6. P. Brandon, “Extreme Management in Disaster Recovery,” Journal of Procedia Engineering, no. 14, pp. 14-21, 2011.
  7. ملکی، سعید، شریفی، راضیه، اورکی، پریوش، تحلیل ساختارهای شهر اهواز و راهبردهای پدافند غیرعامل، فصل‌نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، سال پنجم، شماره 17، 1392.
  8. سیدین، سید حسام ، عباسی دولت‌آبادی، زهرا ، سورانی، محمد، نقدی، سیران، رجبی فرد مزرعه نو، فاطمه، ارزیابی آسیب‌پذیری بیمارستان‌های عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مقابل زلزله، مدیریت ارتقای سلامت، دوره 3، شماره 2، 1393.
  9. خیرآبادی، امیرنظام، الزامات دفاع غیرعامل در مراحل طراحی و ساخت بیمارستان‌های صحرایی با تأکید بر استتار، اختفا و فریب، همایش سراسری پدافند غیرعامل در علوم و مهندسی با تأکید بر استتار، اختفا و فریب تهران، 1392.
  10. سیدین، حسام ، روحی، نرگس، دهنوی، رضا، بهرامی، مهدی، برنامه‌ریزی بلایا و فوریت‌ها در نظام بهداشت و درمان، نشریه جراحی ایران، دوره 22، شماره 4، 1393.
  11. زیاری، کرامت‌الله، برنامه‌ریزی شهرهای جدید، تهران، انتشارات سمت، 1378.
  12. بهتاش، فرزاد، آقا بابایی، محمدرضا، تقی، محمد، مفاهیم پدافند غیرعامل در مدیریت شهری با تأکید بر شهر تهران، مجله دانش شهر، شماره 37، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، 1390.
  13. موحدی نیا، جعفر، مفاهیم نظری و عملی دفاع غیرعامل، معاونت آموزش و نیروی انسانی- مرکز برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی، تهران، 1385.
  14. M. Salari far and F. Emami, “The guidance of hospital planning to response disaster,” Ministry of Health, pp. 28-294, 2001.
  15. تقوایی، مسعود، جوزی خمسلویی، علی، بررسی آسیب‌پذیری کاربری‌های شهری در مسیرهای راه‌پیمایی با رویکرد پدافند غیرعامل، مطالعه موردی: کلان‌شهر اصفهان، فصل‌نامه آمایش محیط، شماره 16، 1391.
  16. امینی ورکی، سعید، مدیری، مهدی، شمسایی زفرقندی، فتح‌اله، قنبری نسب، علی، شناسایی دیدگاه‌های حاکم بر آسیب‌پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی و استخراج مولفه‌های تاثیرگذار در آن با استفاده از روش کیو، ویژه‌نامه هفته پدافندغیرعامل، صص. 18-5، 1393.
  17. ناطقی الهی، فریبرز، معتمدی، مهرتاش، طراحی کاربردی ساختمان‌های مقاوم در برابر زمین لرزه، مؤسسه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، 1377.
  18. پورمحمدی، محمدرضا، ملکی، کیومرث، پرند، فرهاد، شفاعتی، آرزو، برنامه‌ریزی شهری متناسب با پدافند غیرعامل با تأکید بر ارزیابی و برنامه‌ریزی بهینه کاربری اراضی شهری، (مطالعه موردی: شهر سنندج)، نشریه سپهر، دوره بیست و یکم، شماره هشتاد و سوم، 1388.
  19. H. Seyedin, J. Ryan, and M. Keshtgar, “Disaster management planning for health organizations in a developing country,” Journal of Urban Planning and Development, vol. 137, no. 1, pp. 34-394, 2011.
  20. دفتر مقررات ملی ساختمان، مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان پدافند غیرعامل، چاپ هفتم، نشر توسعه ایران، 1393.
  21. فرزاد شام، مصطفی، مبانی برنامه‌ریزی و طراحی مراکز درمانی- درمانگا‌‌ه‌ها، نشر آیندگان، 1390.
  22. فرجی ملائی، امین، عظیمی، آزاده، روش‌های پدافند غیرعامل در تأسیسات، 1390.
  23. معاونت پدافند غیرعامل، پدافند غیرعامل، ناشر: معاونت پدافند قرارگاه پدافند خاتم‌الانبیا، 1383.
  24. عطائی، محمد، تصمیم‌گیری چند معیاره فازی، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود، چاپ اول، 1389.
  25. L. Mikhailov and P. Tsvetinov, “Evaluation of services using a fuzzy analytic hierarchy process,” Applied Soft Computing 5, pp. 23–33, 2004.
  26. A. H. I. Lee, W. C. Chen, and C. J. Chang, “A fuzzy AHP and BSC approach for evaluating performance of IT department in the manufacturing industry in Taiwan,” Expert Systems with Applications, vol. 34, pp. 96–107, 2008.
  27. C. Jeganathan, “Development of Fuzzy Logic Architecture to Access the Sustainability of the Forest Management,” MSc. thesis. Enschede, ITC: 126.132, 2003.
  28. A. Zucca, A. M.Sharifi, and A. G. Fabbri, “Application of spatial multicriteria analysis to site selection for a local park: a case study in the Bergamo Province,” Italy, Journal of Environmental Management, vol. 88, pp. 752–769, 2008.
  29. محمدی، محمود، چنگلوایی، یونس، ارزیابی مولفه‌های کیفیت فضای شهری بر میزان مطلوبیت مسیرهای پیاده گردشگری، (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، نشریه علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 5، 1391.
  30. www.amar.org.ir
  31. شریف‌زادگان، محمدحسین، فتحی، حمید، طراحی و کاربرد مدل‌های فضایی ارزیابی و تحلیل آسیب‌پذیری لرزه‌ای در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، نشریه صفه، دوره 17، شماره 46، 1387.