مکان یابی پناهگاه های عمومی دو منظوره در اماکن مقدس با رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: مجموعه حرم حضرت عبدالعظیم(ع))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)

2 قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا

3 دانشگاه امام حسین(ع)

4 کارشناس ارشد عمران سازه، دانشکده پدافند غیرعامل دانشگاه امام حسین(ع)

چکیده

یکی از سیاست‌های دفاع غیرعامل در هر کشوری، مکان‌یابی و ساخت پناهگاه‌های عمومی در جهت بازدارندگی و حفظ جان شهروندان و تقویت روحیه دفاع و کاهش آسیب‌‌پذیری در حوزه انسانی می‌باشد که با توجه به تهدیدات روزافزون دشمنان ایران اسلامی، بایستی به‌عنوان یکی از ضروریات در دستور کار تصمیم‌گیرندگان حوزه شهری قرار گیرد. از سویی، شهرری به برکت وجود مضجع حضرت عبدالعظیم(ع) علاوه بر افزایش روزافزون جمعیت شهری، میزبان هزاران زائر می‌باشد که با توجه به ازدحام بیش از اندازه زوار در ایام زیارتی، وجوب و اهمیت کنترل تردد زوار و آمادگی جهت هدایت جمعیت مزبور به سمت پناهگاه‌های عمومی در در مجموعه حرم مطهر بیش از پیش آشکار می‌گردد. لذا می­توان با مکان­یابی پناهگاه­های عمومی دو منظوره در مجموعه حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در مرحله قبل از بحران به میزان زیادی از شدت وگستردگی تلفات و خسارات ناشی از تهاجم دشمن درمرحله بحرانی کاست.
در این تحقیق ابتدا بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، معیارها و شاخص‌های موثر بر مکان‌یابی پناهگاه‌های عمومی دومنظوره در مجموعه حرم شناسایی و با استفاده از روش مصاحبه و پرسش نامه از کارشناسان و بازدیدهای میدانی و نرم‌افزار آماری  SPSSملاحظات و اصول مکان‌یابی پناهگاه­های عمومی دومنظوره در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم(ع) حرم استخراج و تهیه شده است و بر اساس این اصول مکان­های مناسب جهت احداث پناهگاه به صورت لکه­گذاری در اتوکد مشخص شده است.
دستاوردهای این تحقیق مکان­یابی پناهگاه­های عمومی دو منظوره در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و به روزسازی دانش فنی و نظری در باب میزان اثربخشی کاربرد اصول رایج پدافند غیرعامل درمکان­یابی پناهگاه­های عمومی دومنظوره می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dual-Purpose Public Shelter Site Selection in Holy Shrines with Passive Defense Approach (Case Study: Hazrat Abdolazim Holy Shrine)

نویسندگان [English]

  • A. Saeidi 1
  • S. Amin Hoseini mogadam 2
  • M. Bodaghi 3
  • M. Legzeian 4
1 imam hossein university
2 آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک گروه پدافند غیرعاما
3
4 imam hossein university
چکیده [English]

One of the passive defense policies in any country is site selection for public shelters in order to prevent casualties and protect the lives of citizens, and to strengthen the spirit of defense and reduce vulnerabilities in the human domain, which considering the increasing threats of the enemies of Islamic Republic of Iran, should be one of the requirements on the agenda of urban decision makers. In addition to the increasing urban population, thanks to the presence of Hazrat Abdolazim, Shahre-Rey hosts thousands of pilgrims. Considering the overcrowding of residents during the pilgrimage days, the necessity and importance of controlling the traffic and the readiness to direct the people to public shelters in the holy shrine are becoming increasingly apparent. Therefore, by implementing the principles of site selection and locating and designing dual purpose public shelters in the Hazrat Abdolazim holy shrine before the crisis, the severity of the casualties and damage caused by the enemy's aggression in a critical stage can be greatly reduced.
In this research, based on library and documentary studies, the criteria and indicators for dual-purpose public shelters site selection in the shrine complex were identified and interviews and questionnaires from experts and field visits and SPSS software were used. Considerations and principles of dual-purpose public shelters site selection were extracted and prepared in the Hazrat Abdolazim holy shrine, and according to these principles, suitable places for the construction of shelter were specified in AutoCAD by staining. The achievements of this research are dual-purpose public shelters site selection in the Hazrat Abdolazim holy shrine and updating technical and theoretical knowledge about the effectiveness of using common principles of passive defense in the site selection of dual-purpose public shelters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Site Selection
  • Dual Purpose Shelter
  • Hazrat Abdolazim Holy Shrine
  1. تقدسی، احسان، طراحی در­های ضدانفجار در فضاهای امن زیرزمینی، پایان­نامه کارشناسی ارشد پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، 1388.##
  2. امیری، انوشه، پایان­نامه کارشناسی ارشد باعنوان تبیین الزامات طراحی پناهگاه­های چندعملکردی شهری و ارائه طرح نمونه از دیدگاه معماری، انتشارات دانشگاه مالک اشتر، ص23، 1394.##
  3. حسینی، سید بهشید، کاملی، محسن، معیارهای پدافند غیرعامل در طراحی معماری ساختمان­های جمعی شهری، معماری و شهرسازی آرمان شهر شماره 15، صص. 28-19،  1394.##
  4. فرامرزی، عباس، حقیقت نایینی، غلامرضا، مکان‌یابی پناهگاه‌های عمومی با رویکرد پدافند غیرعامل در منطقه 12 شهر تهران، فصلنامه علمی ترویجی پدافند غیرعامل، تهران، دانشگاه امام حسین (ع)، صص.44-30، 1392.##
  5. سعیدی، علی، ایراندوست، علیرضا، ملاحظات پدافند غیرعامل در مکان‌یابی مراکز مذهبی با استفاده از روش AHP، تهران، فصلنامه   علمی-ترویجی پدافندغیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین(ع، سال دوم، شماره چهارم، ص. 42، 1390.##
  6. وحیدی آشتیانی، طاهر، مبانی طراحی فضاهای امن برای زمان جنگ، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، ص. 68، 1369.##
  7. نظام خیرآبادی سید امیر، مکان‌یابی و طراحی پناهگاه‌های عمومی دومنظوره در محدوده حرم مطهر رضوی، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، ص92،  1394.##
  8. سید مجتبی حسینی، مکان­یابی پناهگاه­های عمومی چندمنظوره شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در منطقه 6 تهران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، اصفهان،دانشگاه هنر، ص2، 1390.##
  9. سعیدی علی و قزوینه محمود، مکان‌یابی وطراحی پناهگاه‌های دومنظوره شهری بارویکرد پدافند غیرعامل (مورد مطالعه شهر کرمانشاه)، فصلنامه علمی-ترویجی پدافندغیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، سال هشتم شماره یک، ص45، 1396.##
  10. شمسایی فتح الله، مقدمه‌ای بر آمایش سرزمین و مکان‌یابی ، تهران، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، ص219، 1391.##
  11. غضنفری مصطفی، عطایی محمد حسن، عراقی­زاده مجتبی، مکان­یابی توقف‌گاه‌ طبقاتی چند منظوره با تاکید بر کاربری پناهگاه با استفاده از GIS و روش تصمیم گیری چندمعیاره AHP (مطالعه موردی: منطقه 14 شهرداری تهران)، مطالعات و پژوهش­های منطقه­ای سال ششم، شماره بیست و دوم، ص202،  1393.##
  12. خزایی صفا، روستایی حسین آبادی سعید، مکان­یابی پناهگاه­های چندمنظوره شهری با استفاده از سامانه­های اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران)، فصلنامه علمی ترویجی پدافند غیرعامل، ص4،  1395.##
  13. خمر غلامعلی، صالح گوهری حسام‌الدین و حسینی زهرا، برنامه‌ریزی پدافند غیرعامل شهری و مکان‌یابی پناهگاه‌های شهری با استفاده از منطق فازی، مطالعه موردی منطقه یک شهر کرمان، شماره هفتم، ص25، 1392.##
  14. www.region20.tehran.ir##
  15. ابوالقیسی الهه، سناریوسازی در برنامه‌ریزی شهری (نمومه مطالعاتی: شهرری)، همایش بین المللی معماری, عمران و شهرسازی در هزاره سوم، کانون سراسری انجمن­های صنفی مهندسان معمار ایران، تهران، ص5-6، 1394.##
  16. صفری ابوذر، فرهادی رودابه، ارزیابی بافت فرسوده شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در مناطق زلزله خیز نمونه موردی، محله ولی آباد شهرری، سومین کنفرانس سالانه پژوهش های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، صص2-9-12،  1396.##
  17. شهرداری منطقه 20، معاونت ترافیک و حمل ونقل، 1396.##
  18. حیدری ساناز، مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار شهرها (نمونه موردی: ناحیه 1 شهرری)، اولین کنفرامس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، تهران، ص13، 1393.##
  19. آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع)-روابط عمومی آستان- آرشیو و بایگانی، 1396.##