بررسی پارامترهای لرزه خیزی و تحلیل خطر لرزه ای (مطالعه موردی: محدوده پروژه آزادراه مراغه-هشترود (قطعه دوم))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس اجرا-موسسه عاشورا

2 دانشگاه تبریز

3 موسسه عاشورا

چکیده

زلزله یکی از رخداد­های هم­زاد با گسلش است که در زمان رویداد این پدیده می­تواند منشا ایجاد خسارات فراوان به تاسیسات حیاتی مانند جاده­ها، خطوط‌آهن، سازه­های خطی زیرزمینی از قبیل خطوط انتقال نفت و گاز و کابل­های برق مدفون، تونل­ها و ساختمان­ها باشد. وقوع زمین­لرزه­های مکرر در ایران، بیانگر فعال بودن جنبش­های زمین­ساختی در عهد حاضر می­باشد. بررسی لرزه­خیزی، از اقدامات اولیه برای برآورد خطر زمین­لرزه در منطقه یا سازه­های موجود در منطقه می­باشد. در این پژوهش به‌منظور بررسی پارامتر­های لرزه­خیزی منطقه مورد مطالعه از نرم­افزار Zmap که مجموعه­ای از کدهای نرم­افزار Matlab می­باشد، استفاده شده ­است. منطقه مورد مطالعه در شمال­غرب ایران، در استان آذربایجان­شرقی و در محدوده شهرستان مراغه و هشترود واقع شده ­است. طول کل آزاد ­راه مراغه-هشترود 92 کیلومتر و قطعه دوم این پروژه 26 کیلومتر می­باشد. در این مطالعه، دوره بازگشت و احتمال رخداد سالانه زلزله محاسبه و نقشه پهنه­بندی بر اساس میزان b-value و Mmax تهیه شد. با بررسی نقشه پهنه­بندی b-value، مقدار غالب این ضریب بین 17/1 الی 38/1 مشاهده می­شود که حدود 12/33 درصد کل منطقه می­باشد و مسیر مورد مطالعه نیز در این منطقه واقع شده ­است. حداقل و حداکثر مقادیر Mmax نیز به ترتیب برابر با 5/3 و 4/5 ریشتر است که مسیر مورد مطالعه در محدوه 4/4 الی 5/4 ریشتر می­باشد. در‌نهایت می­توان چنین استنباط کرد که منطقه مورد مطالعه از لحاظ احتمال رخداد زمین­لرزه بزرگ مستعد می­باشد و تمهیدات لازم جهت پایداری و جلوگیری از تخریب سازه­های موجود، باید در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Seismic Parameters and Seismic Risk Analysis (Case Study: Maraghe-Hashtrood Highway project area (second part))

نویسندگان [English]

  • S. Mashmoul kovich 1
  • M. Hassanpour Sedghi 2
  • A. Sharifi 3
1 execution expert - Ashoura institute
2 Tabriz university
3 Ashoura institute
چکیده [English]

The earthquake is one of the coincidental events with fault that at the time of the event, this phenomenon can cause damages to vital facilities such as roads, railway, oil and gas pipe lines and buried electric cables, tunnels and Buildings. The occurrence of frequent earthquake in Iran, indicates the existence of tectonics activity in the present century. Seismicity assessment is a preliminary measure for estimating the risk of earthquakes in the region or their existing structure. In this study, seismicity parameters of the study area were studied using Zmap software, which is a set of Matlab software codes. The study area is located in the northwest of Iran, in the East Azerbaijan province, in the area of Maraghe and Hashtrood. The length of the Maraghe-Hashtrood highway is 92 Kilometers, the second part of this highway is 26 Kilometers. In this study, the earthquake recurrence time and annual probability were calculated and zonation maps were prepared based on the b-value and Mmax rate. By examining the b-value zoning map, the dominate value of this coefficient is found to be between 1.17 to 1.38 which is about 33.12% of the total area and the study path is located in this area. Minimum and maximum Mmax values are 3.5 and 5.4 Richter respectively, the path studied being in the range of 4.4 to 4.5 Richter. Finally, it can be concluded that the study area is susceptible to the possibility of major earthquake, and the necessary measures for the stability and prevention for the destruction of existing structures should be considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seismicity
  • Recurrence Time
  • Annual Probability
  • Zonation

مراجع

  1. سامانی، ب.، چرچی، ع.، تحلیل الگوی مکانی گسلش و رومرکز رخدادهای لرزه­ای با استفاده از روش فرای (مطالعه موردی در استان یزد) ، مجله زمین­شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 18، 1394.##

2. A. M. C. Sengorand and W. S. F. Kidd, “Post-collision tectonics of the Turkish-Iranian Plateau and a comparison with Tibet,” Tectonophysics, 1979.##

  1. خسرو­تهرانی، خ.، زمین­شناسی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، 1384.##
  2. درویش­زاده، ع.، زمین­شناسی ایران، تهران: انتشارات مدرسه، چاپ دوم، 1380.##
  3. همتی، ف.، زمانی­قره­چمنی، ب.، مختاری، د.، روستایی، ش.، بررسی توان لرزه­زایی گسل بناروان به روش قطعی و احتمالاتی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 4، 1396.##
  4. حسن­پور­صدقی، م.، مشمول­کویچ، س.، رحیمی، ح.، بررسی لرزه­زمین­ساختی و پارامترهای لرزه­خیزی در محدوده طرح کانال انتقال آب خداآفرین، کنفرانس ملی ساخت و ساز در مناطق   لرزه­خیز، یادبود سالگرد زلزله ارسباران، 1396.##
  5. سعیدنژاد، م.، کشاورزی­پورتفتی، س.، تحلیل خطر لرزه­ای    با مدل گوتنبرگ-ریشتر و پواسون، رسم نقشه b-value و     محاسبه مقادیر DBE&MCE، در استان خراسان­­رضوی، فصلنامه زمین­ساخت، شماره 4، 1394.##
  6. بیت­اللهی، ع.، معتمد، پ.، محاسبه پارامترهای لرزه­خیزی برای منطقه البرز مرکزی، پژوهشنامه زلزله­شناسی و مهندسی زلزله، شماره 3 و 4، 1389.##
  7. شاهوردی، ز.، صفایی، ه.، قاضی­فرد، الف.، تعیین پارامتر­های لرزه­ای و خطر زمین­لرزه­ی ترانشه کنارگذر در حال احداث خوانسار، هفتمین کنفرانس زمین­شناسی مهندسی و محیط­زیست ایران، 1390.##
  8. نریمانی، م.، مطالعه فرکتالی پارامتر­های لرزه­خیزی ناحیه شمال‌غرب ایران با نگرشی ویژه بر زمین­لرزه 21 مرداد  اهر- ورزقان، پایان­نامه کارشناسی­ ارشد، دانشگاه تبریز، ص. 116­، 1393.##
  9. سلطانی، ی.، ریاضی­راد، ز.، پهنه­بندی خطر زمین­لرزه به روش احتمالاتی در گستره خراسان­جنوبی، کنفرانس ژئوفیزیک ایران، 1393.## 
  10. نبوی، م. ح.، دیباچه­ای بر زمین­شناسی ایران، سازمان   زمین‌شناسی کشور، ص. 109، 1355.
    1. J. Stöcklin, “Structural history and tectonics of Iran,” a review, American Association of Petroleum Geology Bulletin, vol. 52, no.7, pp. 1229-1258, 1968.##
    2. J. L. Lescuyer and R. Riou, “Geologie de la region de Meyaneh (Azerbaijan),” Contribution al etude da Volcanism tertiare de LʼIran, Thesis, Grenoble Univ. Grenoble, France, p. 232, 1976.##
    3. J. Didon and Y. A. Gemain, “La Sabalan, volcan      Plio-Quternair de LʼAzerbaijan orientat (Iran),” Etude geologiquee et petrographique de Lʼedifice et de son environment regional: These 3eems cycle, Univ. Sceintifique et Medicale de Grenoble, France, 1976.##
    4. L. P. Zonenshain and X. LePichon, “Deep basin of the Black sea Caspian sea as remnants of Mesozoic bacuarc basins,” Tectonophysics, vol. 123, pp.181-211, 1986.##
  11. مهندسین مشاور پی­آب شمال­غرب، مطالعات تخصصی  (زمین­شناسی) شهرستان عجب­شیر، 1388.##
  12. زمردیان، م.، ژئومورفولوژی ایران–فرآیندهای ساختمانی و دینامیک­های درونی، دانشگاه فردوسی مشهد، 1381.##
    1. M. Berberian, “Contribution to the seismotectonics of Iran,” Geological survey of Iran, p. 518, 1976.##
  13. پور­کرمانی، م.، آرین، م.، لرزه­خیزی ایران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1377.##
    1. J. A. Powell and S. J. Duda, “A statistical study of earthquake occurrence,” Pageoph, vol.113, pp. 447-460, 1975.##
    2. J. K. Gardner and L. Knopuff, “Is the sequence of earthquake in Southern California, with aftershocks removed, Poissonian?,” Bulletin of the Seismological Society of America, 1974.##
  14. علیزاده، ب.، پورزینلی، س.، جمشیدی­چناری، ر.، معرفی روابط همبستگی جدید بین مقیاس­های بزرگای زمین­لرزه در ایران، ششمین کنگره ملی مهندسی عمران، 1390.##

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 خرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 02 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 03 شهریور 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار