بررسی پارامترهای لرزه خیزی و تحلیل خطر لرزه ای (مطالعه موردی: محدوده پروژه آزادراه مراغه-هشترود (قطعه دوم))

مشمول کویچ, ساسان; حسن پور صدقی, محمد; شریفی, اکبر

بررسی پارامترهای لرزه خیزی و تحلیل خطر لرزه ای (مطالعه موردی: محدوده پروژه آزادراه مراغه-هشترود (قطعه دوم))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس اجرا-موسسه عاشورا

² دانشگاه تبریز

³ موسسه عاشورا

چکیده

زلزله یکی از رخدادهای همزاد با گسلش است که در زمان رویداد این پدیده میتواند منشا ایجاد خسارات فراوان به تاسیسات حیاتی مانند جادهها، خطوط‌آهن، سازههای خطی زیرزمینی از قبیل خطوط انتقال نفت و گاز و کابلهای برق مدفون، تونلها و ساختمانها باشد. وقوع زمینلرزههای مکرر در ایران، بیانگر فعال بودن جنبشهای زمینساختی در عهد حاضر میباشد. بررسی لرزهخیزی، از اقدامات اولیه برای برآورد خطر زمینلرزه در منطقه یا سازههای موجود در منطقه میباشد. در این پژوهش به‌منظور بررسی پارامترهای لرزهخیزی منطقه مورد مطالعه از نرمافزار Zmap که مجموعهای از کدهای نرمافزار Matlab میباشد، استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه در شمالغرب ایران، در استان آذربایجانشرقی و در محدوده شهرستان مراغه و هشترود واقع شده است. طول کل آزاد راه مراغه-هشترود 92 کیلومتر و قطعه دوم این پروژه 26 کیلومتر میباشد. در این مطالعه، دوره بازگشت و احتمال رخداد سالانه زلزله محاسبه و نقشه پهنهبندی بر اساس میزان b-value و Mmax تهیه شد. با بررسی نقشه پهنهبندی b-value، مقدار غالب این ضریب بین 17/1 الی 38/1 مشاهده میشود که حدود 12/33 درصد کل منطقه میباشد و مسیر مورد مطالعه نیز در این منطقه واقع شده است. حداقل و حداکثر مقادیر Mmax نیز به ترتیب برابر با 5/3 و 4/5 ریشتر است که مسیر مورد مطالعه در محدوه 4/4 الی 5/4 ریشتر میباشد. در‌نهایت میتوان چنین استنباط کرد که منطقه مورد مطالعه از لحاظ احتمال رخداد زمینلرزه بزرگ مستعد میباشد و تمهیدات لازم جهت پایداری و جلوگیری از تخریب سازههای موجود، باید در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20086849.1399.11.1.3.2

عنوان مقاله [English]

Study of Seismic Parameters and Seismic Risk Analysis (Case Study: Maraghe-Hashtrood Highway project area (second part))

نویسندگان [English]

S. Mashmoul kovich ¹
M. Hassanpour Sedghi ²
A. Sharifi ³

¹ execution expert - Ashoura institute

² Tabriz university

³ Ashoura institute

چکیده [English]

The earthquake is one of the coincidental events with fault that at the time of the event, this phenomenon can cause damages to vital facilities such as roads, railway, oil and gas pipe lines and buried electric cables, tunnels and Buildings. The occurrence of frequent earthquake in Iran, indicates the existence of tectonics activity in the present century. Seismicity assessment is a preliminary measure for estimating the risk of earthquakes in the region or their existing structure. In this study, seismicity parameters of the study area were studied using Zmap software, which is a set of Matlab software codes. The study area is located in the northwest of Iran, in the East Azerbaijan province, in the area of Maraghe and Hashtrood. The length of the Maraghe-Hashtrood highway is 92 Kilometers, the second part of this highway is 26 Kilometers. In this study, the earthquake recurrence time and annual probability were calculated and zonation maps were prepared based on the b-value and Mmax rate. By examining the b-value zoning map, the dominate value of this coefficient is found to be between 1.17 to 1.38 which is about 33.12% of the total area and the study path is located in this area. Minimum and maximum Mmax values are 3.5 and 5.4 Richter respectively, the path studied being in the range of 4.4 to 4.5 Richter. Finally, it can be concluded that the study area is susceptible to the possibility of major earthquake, and the necessary measures for the stability and prevention for the destruction of existing structures should be considered.

کلیدواژه‌ها [English]

Seismicity
Recurrence Time
Annual Probability
Zonation

مراجع

سامانی، ب.، چرچی، ع.، تحلیل الگوی مکانی گسلش و رومرکز رخدادهای لرزهای با استفاده از روش فرای (مطالعه موردی در استان یزد) ، مجله زمینشناسی کاربردی پیشرفته، شماره 18، 1394.##

2. A. M. C. Sengorand and W. S. F. Kidd, “Post-collision tectonics of the Turkish-Iranian Plateau and a comparison with Tibet,” Tectonophysics, 1979.##

خسروتهرانی، خ.، زمینشناسی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، 1384.##
درویشزاده، ع.، زمینشناسی ایران، تهران: انتشارات مدرسه، چاپ دوم، 1380.##
همتی، ف.، زمانیقرهچمنی، ب.، مختاری، د.، روستایی، ش.، بررسی توان لرزهزایی گسل بناروان به روش قطعی و احتمالاتی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 4، 1396.##
حسنپورصدقی، م.، مشمولکویچ، س.، رحیمی، ح.، بررسی لرزهزمینساختی و پارامترهای لرزهخیزی در محدوده طرح کانال انتقال آب خداآفرین، کنفرانس ملی ساخت و ساز در مناطق لرزهخیز، یادبود سالگرد زلزله ارسباران، 1396.##
سعیدنژاد، م.، کشاورزیپورتفتی، س.، تحلیل خطر لرزهای با مدل گوتنبرگ-ریشتر و پواسون، رسم نقشه b-value و محاسبه مقادیر DBE&MCE، در استان خراسانرضوی، فصلنامه زمینساخت، شماره 4، 1394.##
بیتاللهی، ع.، معتمد، پ.، محاسبه پارامترهای لرزهخیزی برای منطقه البرز مرکزی، پژوهشنامه زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، شماره 3 و 4، 1389.##
شاهوردی، ز.، صفایی، ه.، قاضیفرد، الف.، تعیین پارامترهای لرزهای و خطر زمینلرزهی ترانشه کنارگذر در حال احداث خوانسار، هفتمین کنفرانس زمینشناسی مهندسی و محیطزیست ایران، 1390.##
نریمانی، م.، مطالعه فرکتالی پارامترهای لرزهخیزی ناحیه شمال‌غرب ایران با نگرشی ویژه بر زمینلرزه 21 مرداد اهر- ورزقان، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، ص. 116، 1393.##
سلطانی، ی.، ریاضیراد، ز.، پهنهبندی خطر زمینلرزه به روش احتمالاتی در گستره خراسانجنوبی، کنفرانس ژئوفیزیک ایران، 1393.##
نبوی، م. ح.، دیباچهای بر زمینشناسی ایران، سازمان زمین‌شناسی کشور، ص. 109، 1355.
1. J. Stöcklin, “Structural history and tectonics of Iran,” a review, American Association of Petroleum Geology Bulletin, vol. 52, no.7, pp. 1229-1258, 1968.##
2. J. L. Lescuyer and R. Riou, “Geologie de la region de Meyaneh (Azerbaijan),” Contribution al etude da Volcanism tertiare de LʼIran, Thesis, Grenoble Univ. Grenoble, France, p. 232, 1976.##
3. J. Didon and Y. A. Gemain, “La Sabalan, volcan Plio-Quternair de LʼAzerbaijan orientat (Iran),” Etude geologiquee et petrographique de Lʼedifice et de son environment regional: These 3eems cycle, Univ. Sceintifique et Medicale de Grenoble, France, 1976.##
4. L. P. Zonenshain and X. LePichon, “Deep basin of the Black sea Caspian sea as remnants of Mesozoic bacuarc basins,” Tectonophysics, vol. 123, pp.181-211, 1986.##
مهندسین مشاور پیآب شمالغرب، مطالعات تخصصی (زمینشناسی) شهرستان عجبشیر، 1388.##
زمردیان، م.، ژئومورفولوژی ایران–فرآیندهای ساختمانی و دینامیکهای درونی، دانشگاه فردوسی مشهد، 1381.##
1. M. Berberian, “Contribution to the seismotectonics of Iran,” Geological survey of Iran, p. 518, 1976.##
پورکرمانی، م.، آرین، م.، لرزهخیزی ایران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1377.##
1. J. A. Powell and S. J. Duda, “A statistical study of earthquake occurrence,” Pageoph, vol.113, pp. 447-460, 1975.##
2. J. K. Gardner and L. Knopuff, “Is the sequence of earthquake in Southern California, with aftershocks removed, Poissonian?,” Bulletin of the Seismological Society of America, 1974.##
علیزاده، ب.، پورزینلی، س.، جمشیدیچناری، ر.، معرفی روابط همبستگی جدید بین مقیاسهای بزرگای زمینلرزه در ایران، ششمین کنگره ملی مهندسی عمران، 1390.##