ارزیابی و پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با روش Fuzzy-AHP (مطالعه موردی: محدوده پروژه آزادراه مراغه - هشترود (قطعه دوم))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس اجرا-موسسه عاشورا

2 موسسه عاشورا

چکیده

امروزه بحث، شناسایی، مهار و پیشگیری از تلفات و خسارات جانی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از حوادث طبیعی مانند زمین­لغزش، سیل، زلزله مورد توجه خاص محافل علمی، تحقیقاتی و مسئولین امر در اکثر کشور­ها است. وقوع زمین­لغزش می­تواند ارتباط نزدیک و قوی با دیگر حوادث طبیعی همچون سیل و زمین­لرزه داشته باشد و این پدیده­ها به‌عنوان عوامل محرک، نقش قابل توجهی در گسترش و شدت خسارات ناشی از زمین­لغزش دارند. در این تحقیق از روش Fuzzy-AHP، استفاده شده است و عوامل مؤثر در وقوع زمین­لغزش، شامل لیتولوژی، فاصله از گسل، هندسه شیب، ارتفاع، کاربری و پوشش زمین، فاصله از آبراهه­ها و فاصله از راهدر نظر گرفته شده­اند. منطقه مورد مطالعه در     شمال ­غرب ایران، در استان آذربایجان­ شرقی و در محدوده شهرستان مراغه و هشترود واقع شده­ است. طول کل آزادراه مراغه - هشترود 92 کیلومتر و قطعه دوم این آزادراه 26 کیلومتر می­باشد. علت اصلی قرارگیری منطقه مورد مطالعه در پهنه­های با خطر متوسط تا بالا، عمدتاً به دلیل جنس سنگ­های مسیر آزادراه می­باشد که رسوبی و در مقابل فرسایش ضعیف هستند، همچنین نزدیکی به آبراهه­ها و پوشش گیاهی پراکنده در منطقه مورد مطالعه، خطر زمین لغزش را تشدید می­کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Landslide Hazard Evaluation and Zonation by Fuzzy-AHP Method (Case Study: Maraghe-Hashtrood Highway Project Area (Second Part))

نویسندگان [English]

  • S. Mashmoul kovich 1
  • K. Kiyoumarsiyan 2
1 execution expert - Ashoura institute
2 Ashoura institute
چکیده [English]

Today, discussing, identifying and preventing casualties, and economic and social losses due to natural disasters such as landslides, floods, and earthquakes are of particular interest to official authorities and scientific and research communities in most countries. The occurrence of landslides can be closely related to other natural disasters such as floods and earthquakes, and these phenomena have a significant role in the development and severity of landslides. In this research, lithology, distance from the fault, slope, elevation, land use and coverage, distance from rivers and distance from the roads are considered as the factors affecting the occurrence of landslides and the Fuzzy-AHP method is used. The study area is located in the northwest of Iran, in the East Azarbaijn province, in the area of Maraghe and Hashtrood. The length of the Maraghe-Hashtrood highway is 92 Kilometers, the second part of this highway is 26 Kilometers. The main reason that this location, as the area of study, is classified as a medium to high risk zone is mainly due to the highway rocks type, which are sedimentary and weak in erosion. Proximity of the study area to streams and dispersed vegetation, also exacerbates the risk of landslides.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landslide
  • Zonation
  • Fuzzy-AHP
  • Highway
  1. شریعت جعفری، محسن، زمین­لغزش (مبانی و اصول پایداری شیب­های طبیعی)، چاپ اول، انتشارات سازه، تهران، 1375.##
  2. اصغری کلجاهی، ابراهیم، نمکچی، فاطمه، واعظی هیر، عبدالرضا، پهنه­بندی خطر زمین­لغزش در منطقه غرب شهرستان خوی به روش آنبالاگان، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، شماره 56، 1395.##
  3. عبدالخانی، علی، جمالی، علی اکبر، کاربرد GIS و فرآیند سلسله مراتبی در پهنه­بندی خطر زمین­لغزش و مقایسه ارجحیت عوامل مؤثر در ایجاد لغزش، مطالعه موردی: حوزه آبخیز منشاد یزد، همایش و نمایشگاه ژئوماتیک یزد، 1388.##
  4. بای، ناصر، حاجی میررحیمی، سید محمود، پهنه­بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش AHP، همایش ژئوماتیک 87، سازمان نقشه­برداری کشور، تهران، 1387.##
  5. محمدخان، شیرین، ساخت مدل منطقه­ای خطر حرکات توده­ای با استفاده از ویژگی­های کیفی، تحلیل سلسله مراتبی AHP سامانه­ها، مطالعه موردی حوضه آبخیز طالقان، پایان­نامه کارشناسی­ارشد آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ص 43 تا 44، 1380.##
  6. حسن­پور، سیروس، رحیلی خراسانی، لیلا، پهنه­بندی خطر زمین­لغزش آبخیز سد زاکین با استفاده از مدل                  Index Overlay Maps و سامانه سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، مجله علوم جغرافیایی، شماره 22، 1394.##
  7. مهدوی، عاطفه، نوری امام­زاده­یی، محمدرضا، مهدوی نجف­آبادی، رسول، طباطبایی، سید حسن، مکان­یابی عرصه­های مناسب تغذیه مصنوعی سفره­های زیرزمینی به روش منطق فازی در حوضه آبریز دشت شهرکرد، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، شماره 56، 1390.##
  8. زیرکی، محمدرضا، سعادتی، حسن، رویکرد پدافند غیرعامل در پهنه­بندی فضایی اردوگاه­های اسکان موقت با استفاده از روش تلفیقی AHP-Fuzzy و GIS (مطالعه میدانی: منطقه 8 شهر تهران) ، فصلنامه علمی-­ ترویجی پدافند غیر عامل، شماره3، 1397.##
  9. یمانی، مجتبی، حسن­پور، سیروس، مصطفایی، ابوالفضل، شادمان رودپشتی، مجید، نقشه پهنه­بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز کارون بزرگ با استفاده از مدل AHP در محیط GIS، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 4، 1391.##
    1. M. Romana, “SMR Classification,” In Int. Symposium of Rock Mechanics, Aachen, pp. 955-960, 1991.##
      1. E. Hoek and J. W. Bray, “Rock Slope Engineering,” Institution of Mining and Metallurgy, London, 1981.##
  10. باقری مهرورز، ابراهیم، ارومیه­ای، علی، نیکودل، محمدرضا، پهنه‌بندی خطر ناپایداری دامنه­ها در تاقدیس کنگان به روش آنبالاگان، فصلنامه زمین­شناسی کاربردی، شماره 3، ص. 206-212، 1388.##