مکان‌یابی پناهگاه‌های عمومی با رویکرد پدافند غیرعامل در منطقه 12 شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای دانشگاه هنر، تهران

2 استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر تهران

چکیده

نظام دفاعی یک کشور به دو نوعِ عامل و غیرعامل تقسیم می­شود که پدافند غیر­عامل به مجموعه اقدامات غیرمسلحانه­ای گفته می­شود که موجب کاهش آسیب­پذیری نیروی انسانی، ساختمان­ها، تأسیسات، تجهیزات، سرمایه­ها و شریان­های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن می­گردد. یکی از سیاست­های پدافند غیرعامل در تمام کشورها به‌طور عام و کشور ایران به‌طور خاص، ساخت پناهگاه‌های عمومی در جهت حفظ جان شهروندان و کاهش آسیب­ها در حوزه انسانی می‌باشد. اما آنچه که در این بین در تناسب با سیاست بیان شده مهم می­نماید، موقعیت سایت یا محدوده­های مورد نظر جهت ساخت پناهگاه­های عمومی می­باشد.
این مقاله که با هدف مکان­یابی پناهگاه‌های عمومی با رویکردِ پدافند غیرعامل در سطح منطقه 12 شهر تهران تدوین گردیده است با بررسی و مطالعه ادبیات موضوع در حوزه­های پدافند غیرعامل، پناهگاه و مکان­یابی، به تبیین 11 شاخصِ مکان­یابی پناهگاه­های عمومی در قالب چهار معیار کلی اقدام و در مرحله بعد، با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP)[1]، به تعیین ضرایب اهمیت شاخص­ها و معیارها پرداخته و در نهایت از طریق همپوشانی لایه­های اطلاعاتی (Overlay) و اِعمال این ضرایب در محیط نرم‌افزار Arc Gis[2]، مرجح‌ترین مکان‌ها را در تناسب با هدف، شناسایی نموده است.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از میان شاخص‌های معرفی‌شده، سه شاخص (نزدیکی به کاربری­های واجد نقش پشتیبان، استقرار در فاصله­ای مناسب از عملکردهای مورد هدف دشمن و نزدیکی به مراکز جاذب جمعیت) بیشترین ضریب اهمیت را در فرآیند گزینش محدوده­های استقرار پناهگاه‌های عمومی از منظر متخصصان به خود اختصاص می­دهند؛ در ضمن برپایه یافته­های تحقیق پیش‌ رو رابطه معناداری بین موقعیت‌های استقرار پناهگاه‌های عمومی و ساختارهای محلی، ناحیه‌ای و منطقه‌ای وجود دارد.



3- Analytic Network Process یا فرایند تحلیل شبکه‌ای، تکنیکی در تصمیم‌گیری است که بر مبنای AHP یا فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی برای حل مشکلات با در نظر گرفتن بازخورد و وابستگی بنا نهاده شده است.


[2]- Geographic Information System

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Site Location of Public Shelters with Passive Defense Approach in the City of Tehran, Region 16

نویسندگان [English]

  • A. Farmarzi 1
  • Gh. Haghighat Naeini 2
1 -
2 -
چکیده [English]

A country's defensive system is divided into two passive and active defense and the passive defense is described as those unarmed measures which will contribute to the vulnerability reduction of manpower, buildings, facilities, equipments, assets and the country's vital routes against hostile and destructive operations of a potential enemy. One of the passive defense policies in every country in general, and Iran in particular, is constructing public shelters to safeguard citizens and reduce damages in human domain. But what appears to be important in compliance with the said policy is the site position or the desired limits to construct public shelters.
This essay which has been prepared for site location of public shelters with passive defense approach in the City of Tehran, Region 16, while  investigating and studying the subject matter literature in the fields of passive defense, shelter and site location, presents eleven indicators of  site location of public shelters in the format of four general criteria. And in the next step, it deals with the coefficients of importance indicators and criteria using network process analysis technique (ANP), and in the end, through overlapping information layers (Overlay) and executing these coefficients in the Arc GIS software domain, identifies the best reference locations compatible with the objective.
The research results indicate that, of the introduced indicators, three indicators such as indicators of proximity to applications suitable for support role, deployment in a proper distance of the enemy's targeted functions and proximity to population attraction centers, contain the  highest importance coefficient in the process of the selection of public  shelter deployment from the experts' views. In the meantime, based on the research findings, there is a meaningful relationship between the deployment locations of public shelters and the local, regional and area structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Site Location
  • Shelter
  • Passive Defense
  • Structure