ملاحظات طراحی محوطه‌ها از منظر پدافند غیر عامل

نویسنده

چکیده

حفاظت از جان انسان‌ها و حفظ محیط زندگی انسانی به عنوان یک راهبرد اساسی در تصمیم‌گیری‌های کلان ملی و شهرسازی اهمیت زیادی دارند. تهاجم به شهرها و فضا‌های عمومی همواره مورد توجه مهاجمین قرار داشته و دلیل این امر این است که ضربه به این مراکز دارای آثار مخرب گسترده بر عملکردهای شهری است که در پیروزی مهاجم دارای اهمیت کلیدی می‌باشد به طوری که حتی مقررات بین‌المللی نیز آنان را از حمله به اینگونه مراکز و چشم‌پوشی از مزایای برتری روانی باز نمی‌دارد. از این رو توجه به کاهش آسیب‌پذیری این‌گونه اماکن جایگاه مهمی در افزایش توان دفاعی هر کشوری دارد. این اقدام نیازمند چاره جویی و انجام اقدامات پیشگیرانه برای حفظ جان شهروندان، به‌عنوان سرمایه‌های انسانی کشور و نیز به منظور ارتقای سطح روحیه و توانایی روانی ملی است. عدم وجود فضاهای امن در سایت‌ها، فضاهای باز شهری و فضاهای باز محیط‌های مسکونی سبب ایجاد مخاطرات بسیاری برای ساکنین آنها در هنگام بروز بحران می‌گردد. در صورتی که با طراحی هوشمندانه این فضاها نه تنها می‌توان تا حدود زیادی از آسیب‌پذیری محیط در شرایط بحرانی و در زمان اولیه حمله دشمن به واسطه اصابت ترکش و یا قطعات پرتاب شده، برخورد موج انفجار و یا فرو ریختن آوار بر روی افرادی که در این محیط‌ها حضور دارند جلوگیری نمود، بلکه می‌توان با ایجاد فضاهایی زیبا و متباین به غنای معمارانه فضاها نیز افزود، به نحوی که این فضاها در مواقع عادی نیز به بهترین شکل ممکن از کارایی برخوردار باشند. استفاده از اختلاف ارتفاع، شیب طبیعی زمین، دیوارها، گیاهان، فرم ساختمان‌های جانبی و... از عواملی هستند که می‌توان از آنها در این رابطه بهره جست. نظر به توجه نظام جمهوری اسلامی به اهمیت ملاحظات پدافند غیرعامل جهت افزایش نسبی سطح امنیت شهروندان و حفظ و ارتقای توان دفاعی کشور در صورت رویداد یک جنگ احتمالی، پژوهش در حوزه مطالعات معماری و طراحی شهری و نیز تدوین معیارهای فنی طراحی فضاهای عمومی، یک نیاز ضروری و مهم به شمار می‌آید. پژوهش حاضر در تلاش برای پاسخ به بخشی از این نیاز کلیدی تا حد امکان و از طریق ارائه معیارهای طراحی معماری برای محوطه‌ها و فضاهای عمومی است.

کلیدواژه‌ها