مساجد علاوه بر اینکه مکانی معنوی- عبادی و جایگاهی برای تقرب به سوی خداوند هستند، در طول تاریخ، نقش بسیار مهمی در ایجاد، پرورش و تقویت سرمایههای اجتماعی(وحدت و یکپارچگی عمومی) داشته و پایگاهی مردمی، سنگری مقاوم و دژی مستحکم برای مبارزه علیه دشمنان، بشمار آمده و به‌عنوان عنصری بازدارنده جهت دست‌یابی به اهداف شومشان مطرح می‌باشد. در این راستا نیز خداوند سبحان در آیه 97 سوره مائده «جَعَلَ اللَّهُ الْکَعبةَ الْبَیتَ الْحرام قِیاماً لِلنَّاس»؛ کعبه را محل قیام برای مردم قرار داد و آن را به‌عنوان پایگاهی برای مردم و هدایت جهانیان معرفی نمود که این موضوع باعث شده تا دشمنان و سلطه‌گران مستکبر با ترفندهای مختلف به مقابله با این پایگاه بیداری و نماد اسلامی برخیزند. در این مطالعه، با توجه به گستردگی شاخص‌های عمومی و لزوم رعایت شاخص‌های پدافند غیرعامل[1]، برای انتخاب و مکان‌یابی[2] صحیح این مکان استراتژیک، سعی گردیده تا بر اساس گزینههای موجود، به نحوی که نقش مرکزیت مسجد در وحدت جامعه اسلامی حفظ و الزامات معماری اسلامی-ایرانی به‌طور همزمان در کنار ملاحظات مکان‌یابی دفاعی رعایت گردد تا بتوان بیشتر و بهتر به تقویت حالت بازدارندگی و وحدت اجتماعی آن مرکز مذهبی پرداخت. این مقاله روندی کلی را با تعیین شاخص‌های مکان‌یابی و وزن‌دهی آنها با روی‌کرد پدافند غیرعامل برای انتخاب مکان مساجد مهم هر شهر، با روش تحقیق کتابخانهای و با استفاده از راهکارهای ترکیبی پیشنهاد میکند. مدل مکان‌یابی این تحقیق استفاده از فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)[3] است که برای دست‌یابی به بهترین مکان از لحاظ دفاعی در بین مکان‌های پیشنهادی اولیه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. [1]- Passive Defense. [2]- Site Selection. [3]- Analytic Hierarchy Process.
)