اولویت‌بندی مخازن ذخیره‌سازی نفت به روش ANP و تدوین استراتژی‌های مخازن زیرزمینی با تکنیک SWOT و ماتریس QSPM

نویسندگان

1 دانشگاه صنعتی مالک اشتر

2 کمیته پدافد غیرعامل مجلس شورای اسلامی

چکیده

صنعت نفت به عنوان تعیین کننده‌ی توان استراتژیکی برخی کشورها، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و لازمه‌ی افزایش این توان، ایجاد ایمنی و امنیت در این صنعت می‌باشد در این راستا حوزه‌های مختلف صنعت نفت اعم از میادین، مخازن، انتقال و ... مستلزم رعایت اصول و مبانی پدافند غیرعامل هستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه، مخازن ذخیره‌سازی نفت را از دیدگاه دفاع غیرعامل توأم با مدیریت بحران مورد مطالعه قرار داده و با توجه به معیارهای مؤثر و زیرمعیارهای مربوط به هرکدام از آن‌ها، مناسب‌ترین نوع مخزن را با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه‌ای ANP و از بین مخازن زیرزمینی، روزمینی و گودبرداری با لاینینگ، انتخاب و با استفاده از تکنیک SWOT آن را مورد مطالعه بیشتر و دقیق‌تری قرار داده است برای این منظور عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر مخازن زیرزمینی نفت تعیین و در نهایت پس از تدوین استراتژی‌های این نوع از مخازن، با تشکیل ماتریس QSPM استراتژی‌های تدوین شده اولویت‌بندی شده‌است. اولویت‌بندی مخازن و میزان تأثیر IFE و EFE بر مخازن زیرزمینی و همینطور اولویت‌بندی استراتژی‌ها از مهم ترین داده‌های کیفی است که در تهیه‌ی پرسشنامه تحقیق استفاده شده است. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار Super Decistions و نرم‌افزار SPSS نیز به عنوان ابزار پردازش اطلاعات مورد استفاده قرارگرفته است. با توجه به نتایج حاصل از محاسبات ماتریس QSPM، استراتژی تأکید بر رعایت اصول و مبانی پدافند غیرعامل و استراتژی استفاده از متخصصین پدافند غیرعامل در طراحی، ساخت و بهره‌برداری این مخازن، از بین 16 مورد استراتژی تدوین شده در اولویت اول و دوم قرار گرفته‌است که وابستگی بسیار موضوع به پدافند غیرعامل کاملا مشهود می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

  1. B. Sovacool, “The cost of failure: A Preliminiary of major energy accident,” journal of loss prevention in the process industries, 2008.
  2. سلطان علیزاده، امیر و همکاران، بررسی و انتخاب غار طبیعی مناسب برای ذخیره‌سازی زیرزمینی نفت خام با استفاده از ترکیب دو روش FAHP و TOPSIS، نشریه زمین‌شناسی مهندسی، جلد هشتم، شماره 3، 1393.
  3. ویژه‌نامه صنعت نفت به مناسبت هفته دولت، اداره کل روابط عمومی وزارت نفت، شهریور 1389.
  4. I. Shaluf and S. Abdullah, “Floating roof storage tank boilover,” Jouurnal of loss prevention in the process industries, vol. xxx, pp.1-7, 2010.
  5. قدسی‌پور، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP، انتشارات دانشگاه امیرکبیر (پلی تکنیک)، تهران، چاپ چهارم، شماره 220، 1384.
  6. نخعی، جلال، پیری، حسن، کاهش خطرپذیری ناشی از آسیب‌پذیری در مقابل تهدیدات انسان‌ساخت با استفاده از سامانه‌ هوشمند BMS در ساختمان‌های اداری، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، 1394.
  7. ابهری، مریم، مدیریت بحران نظامی، تهران، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر، 1391.
  8. A. K. Naithani, “Underground rock Coverns for Strategic Crude Oil Storage in India- Nature of Studise, Design and construction,” Current Science (Bangalore), vol. 103, pp. 490-96, 2012.
  9. امانت یزدی، لیلا، محرم نژاد، ناصر، مدیریت ریسک محیط زیستی آتش‌سوزی در مخازن ذخیره‌سازی نفت مطالعه موردی: انبار مرکزی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی یزد، نشریه محیط‌شناسی، سال سی و نهم، شماره 2، صص 72-61، 1392.
  10. روستائی، نیری، مقیمی، کاربرد تحلیل خطرپذیری در سایت‌های مخازن نفت به‌عنوان روشی نوین جهت مطالعات پدافند غیرعامل (مطالعه موردی یک سایت ذخیره نفت در جنوب کشور)، همایش منطقه‌ای مصالح ساختمانی و تکنولوژی‌های نوین در مهندسی، 1390.
  11. N. O. Midtlien and B. Stromme, “Design of crude oil Storage in aock caauerns, 2000.
  12. حافظ نیا، محمدرضا، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، 1389.
  13. علی احمدی، علیرضا، نهائی، وحید، توصیفی جامع از روش‌های تحقیق، تهران، انتشارات تولید دانش، 1386.
  14. L. Saaty, “Thomas Theory and Applications of the Analytic Network Process: Decision Making with Benefits, Opportunities, Costs, and Risks,” RWS Publications: 352, 2005.
  15. T. L. Saaty, “Analytical Network Process,” RWS Publications, USA, 1996.
  16. I. Chang and C. H. Lin, “A study of storage tank accident,” Journal of loss prevention in the process industries, vol. 19, pp. 51-59, 2006.
  17. داداش زاده اهری، داریوش، صبور، محمدرضا، بررسی مصالح مناسب جهت ذخیره‌سازی استراتژیک فرآورده‌های نفتی در مخازن غیرفلزی زیرزمینی (موردی نفت و گاز)، اولین همایش ملی تأمین، نگهداشت، انتقال و توزیع فرآورده‌های نفتی، 1393.
  18. C. Panti.n, “Different techniques of underground storage of liquid, liquefied and gaseous hydrocarbons,” International Journal of Rock Mechanics and Mining Science & Geomechaoics Abstracts, vol. 26, Issue 5, p. 283, 1989.
  19. CO. Morfeldt, “Storage of Oil and gas in Unlined Caverns,” SPE European Spring Meeting, Sep. 1967.
  20. زبردست، اسفندیار، کاربرد فرایند سلسله‌مراتبی در برنامه‌‌ریزی شهری و منطقه‌ای، نشریه هنرهای زیبا، شماره 10، صص 21-12، 1380.
  21. زبردست، اسفندیار، کاربرد فرایند تحلیل شبکه‌ای در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، نشریه هنرهای زیبا، شماره 41، صص90-79، 1389.
  22. L. Cheng, Y. Zhao, P. Xiaoming, and W. Laigui, “Design of Water Curtain Control System of Underground Water Seal Oil Cavern,” Department of Geotechnical Engineering Tongji University Shanghai, China and Department of mechanics engineering Liaoning Technical University Fuxin, Chin, 2009.
  23. S. M. Haug and E. Broch, “Storage of Oil and Gas in Rock Caverns-History and Development,” Norwegian Tunneling Society, Publication no. 16, 2007.
  24. حسینی، سید عظیم، واعظ، امیر، هماهنگ‌سازی تکنیک تحلیلی SWOT از دیدگاه پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی-ترویجی پدافند غیرعامل، دانشگاه امام حسین (ع)، 1393.
  25. نخعی، جلال، باقرزاده، افضل، مبانی کاربردی در تدوین طرح تحقیق پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری، به انضمام نحوه تدوین مقاله‌های علمی-تخصصی، چاپ اول، تهران، نشر جهان جام جم، 1394.
  26. ‌اعرابی، سید محمد، برنامه‌ریزی استراتژیک گمرک، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1382.
  27. هانگر، جی دیوید، ویلن، توماس ال، مبانی مدیریت استراتژیک، ترجمه، اعرابی، سید محمد، ایزدی، داود، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1381.
  28. دیوید، فرد آر، مدیریت استراتژیک، ترجمه، پارسائیان، علی، اعرابی، سید محمد، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1379.
  29. علی احمدی، علیرضا، فتح‌الله، مهدی، تاج‌الدین، ایرج، نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک: رویکردها، پارادایم‌ها، مکاتب، فرایندها، مدل‌ها، تکنیک‌ها و ابزار، تهران، تولید دانش، 1382.
  30. اعرابی، سید محمد، دست نامه برنامه‌ریزی استراتژیک، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1392.