معیارهای مکان گزینی پادگان‌های نظامی با در نظر گرفتن جنبه‌های پدافند غیرعامل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

چکیده

مکانیابی تاسیسات مهم مانند پادگانها و مراکز حساس نظامی در صورتیکه براساس مطالعات مکانیابی و مبانی آمایش سرزمین و بویژه آمایش دفاعی انجام گیرد, بصورت طبیعی نقش موثری در پدافندغیرعامل خواهدداشت. یافتن مکان مناسب جهت استقرار مراکزنظامی که کمترین آسیب پذیری در مقابل عوامل تهدید را داشته باشد، لازم است علاوه بر دارا بودن شرایط عمومی مکانیابی، شرایط اختصاصی پدافندغیرعامل نیز در آن رعایت تا کمترین آسیب پذیری در مقابل تهدیدات بالقوه و بالفعل دشمن را داشته باشد. از اینرو ، توجه به الزامات دفاعی، امنیتی و نظامی از اهمیت بالایی برخوردار است. فرآیند مکانیابی یک فرآیند پیچیده بوده که در آن طیف وسیعی از معیارها برای یک کاربرد خاص در نظر گرفته میشود. در حال حاضر برخی از مراکزنظامی از قبیل پادگانها که در زمان احداث در خارج از محدوده شهری قرار داشته اند طی چند دهه گذشته با گسترش شهرها ، در حریم شهرها واقع شده، که این امر بخودی خود تهدیدی جدی در ایفای صحیح مأموریتهای محوله محسوب میگردد، لذا ضرورت انتقال سریعتر آنها با توجه به اصول آمایش سرزمین به مناطق دیگر احساس میشود. در انتخاب مکان مناسب اینگونه مراکز، ملاحظات پدافندغیرعامل امری بسیار ضروریست از اینرو مکانیابی بهینه به منظور حفظ تاسیسات و بالابردن توان عملیاتی وتاکتیکی در زمان و مکان ، اجتناب ناپذیر میباشد. بهره گیری از اصول پدافندغیرعامل در مکانیابی اینگونه مراکز کارایی آنها را بالا برده و علاوه بر آن بسیاری از نقاط ضعف نظامی ناشی از محدودیتهای مالی و تکنولوژیکی را با بکارگیری عوامل محیط طبیعی و منطقه ای ،کاهش میدهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Criteria for Locating Military Barracks by Considering the Aspects of Passive Defense

نویسنده [English]

  • J. Nouri kalkenari
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری
چکیده [English]

Nowadays, cities have grown in size and some military centers like barracks which were located outside the urban perimeter, are now engulfed by the cities and have become part of them, which is a serious threat to missions. Finding a suitable place for the military center increases their operational and tactical power and their efficiency in protecting installations, and by using environmental and regional factors it decreases most of the military weaknesses which are the result of technological and financial constraints. Therefore, in this study, in addition to the general criteria for choosing a suitable place, passive defense criteria are also considered in order to reduce vulnerability against enemies’ threats. To identify effective indicators in locating, whilst achieving the objectives of the war and observing passive defense principles, we have investigated a wide range of military field indices from passive defense point of view. In this study we have classified the indicators by different criteria into three groups: a_physical-spatial and geographical indicators, b_ economic indicators and c_ other military and general indicators.       

کلیدواژه‌ها [English]

  • Location
  • Military barracks
  • Passive Defense
  • Crisis
1-   میمندی پاریزی، صدیقه، کاظمی‌نیا، عبدالرضا، پهنه‌بندی آسیب‌پذیری شهر کرمان بر اساس اصول پدافندغیرعامل، مجله آمایش سرزمین دور هفتم، شماره اول، 1394.##
2-   رضایی، سعید، تحلیل مکان‌یابی در آمایش دفاعی و پدافند غیرعامل، همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی، تهران، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، ۱۳۸۸.##
3-   کامران، حسن، حسینی امینی، حسن، کاربرد پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای مطالعه موردی‌:‌ شهریار، فصلنامه علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، تابستان 91، شماره‌38، صفحات 215 تا 237، 1391.##
4-   سعیدی، علی، باقری، حسین، شمس، میثم، مکان­گزینی پادگان نظامی با رویکرد پدافند غیرعامل موردمطالعه: شهرستان تربت‌جام با استفاده از تلفیق MCDA و GIS، مجله سیاست دفاعی، سال بیست و دوم، شماره 84، 1392.##
5-   جمور، محمد، ملک حسینی، عباس، ارزیابی مکان‌یابی پادگان‌های شهر همدان بر اساس شاخص‌های پدافند غیرعامل، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره هفتم، شماره 23، صفحات 73 تا 93، 1394.##
6-   نظام‌نامه کمیته پدافند‌ غیرعامل وزارت علوم تحقیقات و فناوری، آئین‌نامه داخلی مجلس، دبیرخانه‌ پدافند غیرعامل، 1389.## www.msrt.ir
7-   برنافر، مهدی، افرادی، کاظم، اولویت‌بندی مراکز حیاتی، حساس و مهم شهر بندر‌انزلی و ارائه راهکارهای دفاعی از دید پدافند غیرعامل، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال‌چهاردهم، شماره 32، صفحات 161 تا 179، 1393.##
8-   فرقانی، محمدعلی، دربندی، سمانه، ارزیابی عوامل مؤثر در انتخاب مکان‌های اسکان موقت پس از زلزله با استفاده از GIS و AHP  تکنیک مطالعۀ موردی منطقۀ 4 کرمان، فصلنامۀ      علمی-پژوهشی امداد و نجات، سال هفتم، شماره 2، 1394.##
9-   کامران، حسن، حسینی، حسن، جعفری، فرهاد، شکل‌گیری شهر قدرت و شهر بازدارنده با بهره‌گیری از مبانی پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران دوره جدید، سال‌یازدهم، شماره 36، 1392.##
10-    مدیری، محمود، نصرتی، شهریار، کریمی، حامد، برنامه‌ریزی مدیریت بحران در حوزه مدیریت‌شهری با رویکرد پدافند غیرعامل با استفاده از ‌روش‌MCDM و SWOT (مطالعه موردی کلان­شهر رشت)، ‌فصلنامه ‌علمی‌پژوهشی مدیریت‌‌بحران، ‌شماره‌7، 1394.##
11-    قلندریان‌گل‌خطمی، ایمان، تدوین معیارهای‌مکان­گزینی انبارهای اقلام ضروری از منظر پدافند‌غیرعامل، فصلنامه‌علمی-ترویجی پدافند ‌غیرعامل، سال‌ششم، شماره‌2، صفحات‌ 1 تا 12، 1394.##
12-    غلامی، بهادر، خالدی، حسین، حسین‌امینی، حسن، پدافند غیرعامل مرزها و تهدیدات، مجموعه مقالات همایش ملی پدافند‌غیرعامل و علوم‌انسانی، دانشگاه کاشان، صفحات 1079 تا 1094، 1393.##
13-    مصطفوی، سیدمحمدرضا، الزامات فرهنگی پدافند غیرعامل، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 10، صفحات 4 تا 13،  1387.  ایران‌منش، لیلی، بررسی راهکارهای طراحی فضاهای باز محیط‌های آموزشی با رویکرد پدافند غیرعامل، مجموعه مقالات همایش ملی پدافند غیرعامل و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، صفحات 145 تا 165، 1393.##
14-    حاتمی‌نژاد، حسین، عظیم‌زاده ایرانی، اشرف، ساماندهی محلات شهری بر مبنای الزامات پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: محلّه ناحیه 6 منطقه 2 شهر تهران)، فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، دوره 24، شماره 96، 1394.##
15-    کامیابی، سعید، سیدعلیپور، خلیل، میرعمادی، ابراهیم، ارزیابی ایمنی فضای شهری با تأکید بر شاخصهای پدافند‌غیرعامل با استفاده از روش TOPSIS و AHP مطالعه موردی شهر سمنان، فصلنامه‌ پدافندغیرعامل، سال 7، شماره 1، 1395.##
16-    شهسواری، حامد، قربانی، وحید، ربیعی، بهاره، تبیین ‌اصول ‌و ملاحظات‌ دفاع‌شهری ‌و ‌رویکرد ‌پدافندغیرعامل با تاکید بر سلولار نمودن شهرها، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 38، 1394.##
17-    صیامی، قدیر، لطیفی، غلامرضا، تقی‌نژاد، کاظم، زاهدی‌، ابراهیم، آسیب‌شناسی‌ پدافندی‌ ساختارشهری ‌با استفاده از تحلیل سلسله مراتبیAHP و GIS مطالعه موردی شهر گرگان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شماره مسلسل10، 1392.##
18-    پورهاشمی، سیما، اصانلو، علی، منصوری دانشور، محمدرضا، سلیمانی‌نژاد، حمید، ارزیابی توانهای توپوگرافیک در تدوین راهبردهای بهینه پدافند غیرعامل برای شهرهای مرزی مطالعه موردی شهر زاوین در نوار مرزی ایران و ترکمنستان، استان خراسان‌رضوی، فصلنامه علمی پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، دوره25 , شماره 97، از صفحات 81 -96، 1395.##
19-    مصلی‌نژاد، عباس، تأثیر نوسازی و رشد اقتصادی بر سیاستگذاری پدافند غیرعامل، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره سوم، 1392.##
20-  حسین‌زاده، حسن، پدافندغیرعامل از چهار‌منظر، پایگاه اینترنتی پژوهشگاه‌ علوم ‌و معارف دفاع مقدس، 1389. ##http://www.dsrc.ir/View/article.aspx?id=1404
21-    قبائی‌آرانی، محدثه، بررسی رابطۀ بین مدیریت‌بحران‌ و پدافند غیرعامل، مجموعه مقالات همایش ملی‌ پدافندغیرعامل و علوم انسانی، دانشگاه‌کاشان، صفحات 1253 تا 1267، 1393.##
22-   شیخ‌زاده، رجبعلی، محمدی، مهدی، دهباشی، مهدیه، حسینی، سیدرفیع، جنگ نرم و جایگاه پدافند غیرعامل درآمایش استان مرزی سیستان‌و‌بلوچستان، اولین همآیش ملی توسعه سواحل مکُران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، 1391.##
23-   سایت پایداری ملی، مجموعه پارامترها و الزامات مکان گزینی، http://paydarymelli.ir/fa/news/250، ۱۳۹۱.##
24-   اعظمی، هادی، زرقانی، سیدهادی‌، تحلیل‌ ملاحظات ‌نظامی-امنیتی در آمایش و مکانگزینی مراکز و استقرارگاههای نظامی با تاکید بر ‌استان ‌خراسان ‌رضوی، نشریه‌ برنامه‌ریزی ‌و‌ آمایش فضا، دوره 15 , شماره 2 ، صفحات 141 تا 161، 1390.##
25-   حسینی، هادی، صدیقی، ابوالفضل، تحلیلی بر‌ آمایش‌فضائی مکانی فضاهای درمانی مشهد با رویکرد پدافند غیرعامل، مجله آمایش‌سرزمین، دوره‌ششم، شماره‌2، صفحات 361 تا 335، 1393.##
26-   سبحانی، الهام، باقری، وحیده، آسیب‌شناسی زیرساخت­های نفتی کشور از دیدگاه پدافندغیرعامل نمونه موردی منطقه ویژه انرژی پارس عسلویه، اولین کنفرانس پدافند غیرعامل و سازه‌های مقاوم، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، 1389.##
27-   عزیزی، محمدمهدی، برنافر، مهدی، فرآیندمطلوب برنامه‌ریزی شهری در حمله‌های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل، مطالعه موردی: ناحیه 1 منطقه 11 تهران، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهری، شماره اول، 1390.##
28-   ورکی‌امینی، سعید، کریمی، رضا، ملاحظات مکان‌یابی استقرارگاه‌های نظامی در مناطق مرزی، ششمین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایران پدافند غیرعامل، انجمن ژئوپلتیک ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، 1392.##
29-   ملکی، سعید، احمدی، رضا، جایگاه پدافند غیرعامل در شهرهای ایران باستان اهمیت و ضرورت آن، همایش علمی پژوهشی شهرسازی و معماری با رویکرد پدافندغیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر،1390.##
30-   محمدپور، علی، ضرغامی، سعید، الزامات ‌مکانیابی تأسیسات شهری از دیدگاه پدافندغیرعامل،‌ فصلنامه‌اطلاعات‌جغرافیایی  (سپهر)، سال‌23، شماره 90، صفحات 89 تا 93، 1393.##
31-   مقیمی، ابراهیم، یمانی، مجتبی، بیگلو، جعفر، مرادیان، محسن، فخری، سیروس، تأثیر ژئومورفولوژی زاگرس‌ جنوبی بر پدافند غیرعامل در منطقه‌ شمال ‌تنگه ‌هرمز (با تاکید برمکان‌یابی مراکز ثقل جمعیتی)، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت نظامی، شماره 48، سال دوازدهم، صفحات 77 تا 112، 1391.##
32-    سعیدنیا، ‌احمد، ‌کتاب­‌‌سبز ‌‌‌راهنمای ‌‌شهرداری­ها‌–‌کاربری ‌زمین‌شهری، جلد‌2، انتشارات‌ سازمان‌ شهرداری­ها و دهیاری­های کشور، 1383.##
33-    روستایی، شهرام، فخری، سیروس، فتحی، محمّدحسین، تحلیل ژئومورفولوژیکی مکان‌گزینی مراکز نظامی )مطالعه موردی: دامنه‌های غربی کوهستان سهند( مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 3، صفحات 209 تا 228، 1392.##
34-    صادقی، حجت، سیروسی، حمید، صادقی، حسن، فدائی، معصومه، تحلیل مکانی-فضایی مراکز انتظامی براساس اصول پدافند غیرعامل با تاکید برمعیارهای کالبدی-طبیعی، اجتماعی واقتصادی (مورد مطالعه: شهر بیرجند)، فصلنامه پژوهش‌های بوم­شناسی شهری (جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای سابق)، دوره 5، شماره 10، صفحات 45 تا 66، 1393.##
35-    شایان یگانه، زنگنه، علی اکبر، اسدی، محمدعلی، جهانفر، علی، استفاده از فرم­های ژئومورفولوژی برای استقرار منابع استراتژیک در پدافند غیرعامل، مجموعه ‌مقالات همایش ملی پدافند غیرعامل و علوم انسانی-دانشگاه کاشان، صفحات 879 تا 892، 1393.##
36-    نگارش، حسین، کاربرد ژئومورفولوژی در مکان­گزینی شهرها و پیامدهای آن، مجله جغرافیا و توسعه، 1382.##
37-    اسکانی‌، غلام‌حسین، بررسی نقش و تاثیر عوامل ژئومورفیک در مخاطرات محیطی‌، دومین همایش ملی جایگاه مطالعات ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت‌ ‌محیط، 1392.##
38-    نادرصفت، محمدحسین، ژئومورفولوژی مناطق شهری، انتشارات سازمان سمت، چاپ اول، تهران، ١٣٧٩.##
39-    زمین شناسی مهندس (Engineering Geology)، اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب باختری (اهواز)، ## 1395،##http://ahwaz.gsi.ir/fa/contents/0005-0001-0030/Engineering-geology-and-hazards.html
40-    نایب‌زاده، مریم، معرفی رشته زمین‌شناسی مهندسی، موسسه فرهنگی‌ و ‌اطلاع‌رسانی تبیان وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، 1392،##http://article.tebyan.net/256943 ‌.##
41-    هاشمی، مرتضی، نیکودل، محمدرضا، حافظی‌مقدس، ناصر، کاربری نقشه‌های زمین‌شناسی‌مهندسی در برنامه‌ریزی کاربری زمین‌:‌ مطالعه موردی‌ منطقه چابهار، فصلنامه ‌علمی-‌پژوهشی علوم زمین، سال 18، شماره 72، صفحه 103 تا 110، 1388.##
42-    صادقیان، محمود، قربانی، هادی، مهدیزاده شهری، حسین، اکبری‌شمسی‌، محمد، مقدمه‌ای بر زمین‌شناسی‌پزشکی روستای باغ برج بافت، مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین­شناسی ایران،‌ دانشگاه‌ تربیت‌ معلم ‌تهران،‌ صفحه 152 تا ‌160.##
43-   بانک اطلاعات زمین‌شناسی پزشکی، پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور،1384‌،##
##http://www.ngdir.ir/geomedical/PGeoMedical.asp
45-   تخریب محیط زیست و امنیت، سایت خبری تحلیلی بصیرت، ۱۳۹۳، شناسه خبر:
۲۷۰۰۳۷،##http://basirat.ir/fa/print/270037
46-   هاشمی ‌فشارکی، سید‌جواد، مختاری، پژمان، الزامات طراحی معماری ‌پناهگاه­های ‌عمومی با رویکرد ‌پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی-ترویجی‌ پدافند غیرعامل، سال 6، شماره 3، 1394.##
47-   پورتال وزارت راه و شهرسازی، قوانین و مقررات شهرسازی و معماری، دستورالعمل تشخیص اساس طرح جامع شهر، 1396، http://www.mrud.ir. ##
 48-   نورائی، همایون، مدل‌سازی مکان‌یابی پادگان‌ها با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی (GIS) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی دانشگاه صنعتی مالک اشتر، ۱۳۸۸.
49-   کاظمی، عالیه، ساده‌وند، زهرا، مکان‌یابی جایگاه‌های CNG در آزادراه‌های استان تهران با استفاده از مدل ریاضی FRML، پژوهش‌های مدیریت راهبردی، سال بیستم، شماره 56، از صفحه 9 تا صفحه 29، 1393.##
50-   آئین‌نامه رزم ناهمطراز، صفحات 1 تا 3، 26، انتشارات مانز، تهران، 1394.##
51-   فخری، مجید، پرهیزگار، اکبر، تحلیل تناسب اراضی برای مکان گزینی پادگان­های لجستیک با استفاده از سیستم­های اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی منطقه اراک)، ##نشریه مدرس علوم انسانی،  دوره 4 , شماره 1،  از صفحه 19 تا 38 ، 1379
52-   تهدیدات سایبری 2017، سایت خوان روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ ‌انتشار ‌۱۳۹۶/۰۳/۱۵، شماره ‌خبر ۳۲۱۶۹۳۰، http://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3216930##