پدافند غیرعامل در زمینه تهدیدات معیشتی از منظر قرآن و روایات

شهیدی, محسن; حاجی عبدالباقی, مریم; میرباقری, سید محسن

پدافند غیرعامل در زمینه تهدیدات معیشتی از منظر قرآن و روایات

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³ دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

چکیده

یافتن اصول پدافند غیرعامل از منظر آیات و روایات جهت مقابله با بحران‌های معیشتی یک ضرورت برای فرد و جامعه است. بحران‌های اقتصادی توسط عوامل انسانی (مثل جنگ، تحریم و محاصره اقتصادی) و یا عوامل طبیعی (مثل قحطی، زلزله، سیل و خشکسالی) به وجود می‌آیند. پژوهش حاضر درصدد کشف راه‌های مصونیت در برابر تهدیدات، آسیب‌ها و هجمه‌های اقتصادی بوده و با بررسی آیات قرآن کریم و تحلیل قرآنی روایی مؤلفه‌های استخراج شده، کوشیده است تا راهکارهای عملیاتی جهت مصون ماندن و دفاع مقابل هجمه‌های معیشتی را در دو حوزه بازدارنده‌های بینشی و بازدارنده‌های رفتاری ارائه و تبیین نماید. با توجه به پژوهش‌های علمی صورت گرفته در زمینه پدافند اقتصادی غیرعامل، رسالت دیگر این نوشتار مقایسه نتایج آن تحقیقات با راهکارهای قرآنی روایی کشف شده می‌باشد. اولویت‌دهی به عوامل بازدارنده در برابر تهدیدات معیشتی با توجه به وزن آیات مربوطه و ارائه آن در قالب جدول و نمودار، از دستاوردهای این مقاله می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20086849.1401.13.1.6.9

عنوان مقاله [English]

Passive Defense in the Field of Subsistence Threats from the Perspective of Quran and Hadiths

نویسندگان [English]

Mohsen Shahidi ¹
Maryam Hajiabdolbaqi ²
Seyyed Mohsen Mirbagheri ³

¹ Iran. Tehran Azad University, Elahiat Tehran North

² Professor of Quranic and Hadith Sciences, Department of Theology, North Tehran Branch of Azad University

³ Shahid Rajaei University

چکیده [English]

Finding the principles of passive defense from the perspective of verses and hadiths to deal with Subsistence crises is a necessity for the individual and society. Economic crises are caused by human factors (such as war, sanctions and economic blockade) or natural factors (such as famine, earthquakes, floods and droughts). The present research has explored the ways of immunity against economic threats, damage and attacks. In the following, by examining the verses of the Holy Quran and analyzing the validity of the extracted components, it has been tried to present and explain operational solutions to stay safe and defend against Subsistence attacks in the two areas of insight barriers and behavioral barriers. According to scientific researches in the field of passive economic defense, another mission of this article is to compare the results of those researches with the discovered Quranic narrative solutions. Prioritizing the deterrents against threats to Subsistence according to the weight of the relevant verses and presenting it in the form of tables and graphs is one of the achievements of this article.

کلیدواژه‌ها [English]

Holy Quran
Passive Defense
Threat to Livelihood
Economic Crisis
Immunity

مراجع

سیفلو، سجاد، 1393 ش، «اقتصاد مقاومتی راهبرد دفاع غیرعامل اقتصادی»، مجله سیاست دفاعی، سال 22، شماره 87، صص 53-88##
احمدیار، فاطمه، «اقتصاد مقاومتی و پدافند غیرعامل»، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل، صفحات 1441-1449، 1395.##
صفرعلیزاده، حکیمه، «پدافندغیرعامل، توسعه پایدار و اقتصاد مقاومتی»، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل، صفحات 230-239، 1395.##
کلهر، رضا، «ارتباط پدافند اقتصادی و اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه پدافند غیرعامل، سال نهم، شماره 2، صفحات 103-113، 1397.##
مصلینژاد، عباس ، «تأثیر نوسازی و رشد اقتصادی بر سیاستگذاری پدافند غیرعامل»، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره سوم، صفحات 31-46، 1392.##
پورقهرمانی، نوروز، اصغری، غلامعلی، و عبدی، فریدون، «پدافند غیرعامل و تحریم اقتصادی»، دومین کنفرانس ملی پدافند سایبری، مراغه، 1398.##
شاطری، امیر و نامی، محمدحسن، «نقش پدافند غیرعامل در رشد و توسعه اقتصادی کشور»، نشریه پدافند غیرعامل و امنیت، پیاپی ۲۳، صفحات 53-73، 1397.##
صحرایی، محمدهادی، «زمینههای پدافند غیرعامل در قرآن کریم»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، ایلام، 1394.##
اسکندری، حمید، دانستنیهای پدافند غیرعامل ویژه دوره عمومی سطح 2، انتشارات بوستان حمید، تهران، 1390.##
سیاستهای کلی ابلاغی توسط مقام معظم
رهبری در بخش پدافند غیرعامل، 1389: http://maslahat.ir/index.jsp?siteid=3&fkeyid=&siteid=3&pageid=572
ابنابیالحدید، عبدالحمید، شرح نهجالبلاغه لابنابیالحدید، تحقیق محمّد ابوالفضل‏ ابراهیم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی‏، قم، 1404 ق.
اسکندری، حمید، دانستنیهای پدافند غیرعامل ویژه دوره عمومی سطح 2، انتشارات بوستان حمید، تهران، 1390.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد‏، مفردات ألفاظ القرآن‏، تصحیح صفوان داوودی، دارالقلم- الدار الشامیه، بیروت- دمشق‏، 1412 ق.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القران، ترجمه محمدباقر موسوی، انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، قم‏، 1374.
زمخشری، محمود بن عمر ، الکشاف عن حقائق غوامض التّنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التّأویل‏، تصحیح مصطفی حسین احمد، دارالکتاب العربی‏، بیروت، 1407 ق.
قمى، على بن ابراهیم ، تفسیر القمی‏، دارالکتاب، قم‏، 1363.
ابنفارس، أحمد بن فارس‏، معجم مقاییس اللغه، تصحیح عبدالسلام هارون، مکتب الاعلام الاسلامی‏، قم‏، 1404 ق.
کلینی، محمد بن یعقوب ، الکافی، تحقیق علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، دارالکتب الإسلامیه، تهران، 1407 ق.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القران، ترجمه محمدباقر موسوی، انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، قم‏، 1374.
طوسی، محمد بن الحسن، الأمالی (للطوسی)، تصحیح مؤسسه البعثه، دارالثقافه، قم، 1414 ق.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على، روضالجنان و روحالجنان فی تفسیر القرآن‏، تصحیح محمدمهدی ناصح و محمدجعفر یاحقى، آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى‏، مشهد‏، 1408 ق.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على، روضالجنان و روحالجنان فی تفسیر القرآن‏، تصحیح محمدمهدی ناصح و محمدجعفر یاحقى، آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى‏، مشهد‏، 1408 ق.
طبرسی، فضل بن حسن ، مجمعالبیان فی تفسیر القرآن‏، تصحیح یزدی طباطبایی و رسولی، نشر ناصرخسرو، تهران، 1372.
زمخشری، محمود بن عمر ، الکشاف عن حقائق غوامض التّنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التّأویل‏، تصحیح مصطفی حسین احمد، دارالکتاب العربی‏، بیروت، 1407 ق.
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق هاشم رسولی، مکتبه العلمیه الاسلامیه، تهران، 1380 ق.
بحرانی، هاشم بن سلیمان ، البرهان فی تفسیر القرآن‏، مؤسسه البعثه، قسمالدراسات الإسلامیه، قم، 1415 ق.
ابنبابویه، محمد بن على، منلایحضرهالفقیه، تحقیق علىاکبر غفاری، دفتر انتشارات اسلامى‏، قم‏، 1413 ق.
تمیمی آمدى، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم‏، تصحیح مهدی رجائى، دار الکتاب الإسلامی‏، قم،1410 ق.
ابنبابویه، محمد بن على، علل الشرائع‏، داوری‏، قم، 1385.
حویزی، عبدعلى بن جمعه، تفسیر نورالثقلین‏، تصحیح هاشم رسولی، نشر اسماعیلیان‏، قم‏‏، 1415 ق.
صدر، سید محمدباقر،‏ بی تا، اقتصاد ما، ترجمه محمّدکاظم موسوی و ع. اسپهبدی، انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏
نوری، حسین بن محمدتقی ، مستدرکالوسائل و مستنبطالمسائل‏، مؤسسه آلالبیت(ع)، قم، 1408 ق.
حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، مؤسسه آلالبیت(ع)، قم، 1409 ق.
حکیمی، محمدرضا و حکیمى، محمد و حکیمى، على ، الحیاه، ترجمه احمد آرام، دفتر نشر فرهنگ اسلامى‏، تهران،‏ 1380.
طوسی، محمد بن الحسن، تهذیبالاحکام، تحقیق و تصحیح حسن خرسان، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407 ق.
کلینی، محمد بن یعقوب ، الکافی، تحقیق علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، دارالکتب الإسلامیه، تهران، 1407 ق.
مجلسی، محمدباقر ، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، دار إحیاءالتراث العربی‏، بیروت‏، 1403 ق.
ابنبابویه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، تحقیق صادق حسنزاده، ارمغان طوبی‏، تهران‏، 1382.
دستغیب، سید عبدالحسین، گناهان کبیره، دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه، قم،1382.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القران، ترجمه محمدباقر موسوی، انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1374.
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق هاشم رسولی، مکتبه العلمیه الاسلامیه، تهران، 1380 ق.
ابنشعبه حرانی، حسن بن على، تحفالعقول عن آل‌الرسول(ع)، تحقیق علیاکبر غفاری، نشر جامعه مدرسین‏، قم‏، 1404 ق. ‏
ابنبابویه، محمد بن على، علل الشرائع‏، داوری‏، قم، 1385.
کلهر، رضا، «ارتباط پدافند اقتصادی و اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه پدافند غیرعامل، سال نهم، شماره 2، صفحات 103-113، 1397.
صفرعلیزاده، حکیمه ، «پدافندغیرعامل، توسعه پایدار و اقتصاد مقاومتی»، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل، صفحات 230-239، 1395.