ارتقاء سطح ایمنی و کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌های حمل و نقل استان‌های مرزی با هدف افزایش تاب‌آوری

ابطحی, سید احسان; کلهر, رضا; میرزا ابراهیم طهرانی, مهناز

ارتقاء سطح ایمنی و کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌های حمل و نقل استان‌های مرزی با هدف افزایش تاب‌آوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد، پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

² دکتری تخصصی، پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

³ استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

برنامه‌ریزی برای زیرساختهای حمل و نقل مناطق مرزی، یکی از عرصه‌های نوین در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای توسعه کشور است. شبکه حمل و نقل کشور علاوه بر جابجایی میلیون‌ها مسافر، محصولات کارخانجات، فرآورده‌های کشاورزی، سوخت، مواد شیمیایی و ... را جابجا می‌کند و ایجاد وقفه‌ای هرچند کوتاه در خدماترسانی آن در شرایط بحرانی که کشور با کمبودهایی مواجه می‌باشد، میتواند آثار جبران ناپذیری را به فعالیت‌های مختلف کشور وارد کند. تجربیات حاصل از جنگ‌های نیم قرن اخیر نشان می‌دهد، زیرساختهای مناطق مرزی همواره مورد تهدیدات مختلف بوده است. بنابراین، مصونسازی زیرساختهای حمل و نقل به دلیل نقش مهمی که در زندگی بشر دارند، از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف اصلی در این پژوهش، شناخت نقاط ضعف این زیرساخت‌ها در مناطق مرزی و ارائه راهکارهایی برای کاهش این آسیب‌پذیریها است. در این مقاله با استفاده از روش ارزیابی ریسک فما (FEMA)، ابتدا داراییهای حوزه حمل و نقل استانهای مرزی شناسایی و غربالگری شده، سپس بر اساس تهدیدات مبنا احصاء شده به شناسایی و ارزیابی آسیب‌پذیری ها پرداخته و ریسک هریک از دارایی ها، محاسبه و در پایان راهکارهایی برای کاهش خطر در زیرساخت‌های حمل و نقل استانهای مرزی ارائه میشود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20086849.1402.14.1.4.4

عنوان مقاله [English]

Improving the Level of Safety and Reducing the Vulnerability of the Transport Infrastructures of the Border Provinces with the Aim of Increasing Resilience

نویسندگان [English]

Seyed Ehsan Abtahi ¹
reza kalhor ²
mahnaz mirzaebrahimtehrani ³

¹ Resercher-Imam hosein university

² researcher

³ Assistant Professor Islamic Azad University, North Tehran Branch

چکیده [English]

Planning for the transportation infrastructure of border areas is one of the new fields in planning and policy making for the development of the country. In addition to moving millions of passengers, The Country's transportation network also moves factory products, agricultural products, fuel, chemicals, etc and creating a short interruption in its services in a critical situation where The country is facing shortages, can bring irreparable effects to the various activities of The country. Experiences from The wars of the last half century show that the Infrastructures of the border areas have always been under various threats. therefore, the protection of transportation infrastructure is very important because of the important role they play in human life. The Main goal of this research is to identify the weak points of these infrastructures in the border areas and provide solutions to reduce these vulnerabilities. In this article, using FEMA's risk assessment method, first the assets of the border provinces' transportation area are identified and screened, then the vulnerabilities are identified and evaluated based on the threats based on the statistics, and The risk of each asset is calculated and at the end, solutions are provided to reduce the risk in the transportation infrastructure of the border provinces.

کلیدواژه‌ها [English]

Fema Risk Assessment Method
Threat assessment
Vulnerability Assessment
Transportation Infrastructure

مراجع

جلالی فراهانی، غلامرضا، هاشمی فشارکی، سید جواد، الزامات دفاع غیرعامل و مدیریت جنگ نرم در محیطهای شهری، همایش رسالت دانشگاهیان در مقابل جنگ نرم، 1389.
اعظمی، هادی، خلیلی، محسن، دهمرده معصومه، بررسی و تحلیل چالشهای امنیتی مرزهای استان سیستان و بلوچستان، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت؛ چالشها و رهیافتها 1391.
زرقانی، سید هادی، بخشی شادمهری، فاطمه، تحلیل فرصتها و چالشهای روستاهای مرزی در امنیت مرزها ، همایش ملی مرزنشینی، توسعه پایدار و فرصتهای سرمایهگذاری، 1393.
زرقانی، سید هادی، بخشی شادمهری، فاطمه، واکاوی ارتباط بین متغیر اقتصاد مرزنشینان با امنیت پایدار در مناطق مرزی با تاکید بر مناطق مرزی ایران ، همایش ملی ابعاد نظری و کاربردی توسعه و امنیت پایدار مناطق مرزی، 1399.
نبی زاده، هادی، زرقانی، سید هادی، اعظمی، هادی، بسترهای ژئواکونومیکی امنیت و توسعه پایدار مناطق مرزی (نمونه مورد ی شهرستان چابهار)، همایش ملی ابعاد نظری و کاربردی توسعه و امنیت پایدار مناطق مرزی، 1399.
Bary, “The Middle East : A Perennial Conflict Formation,” Office of Political and International Studies, 2000.
Bary and O. Waver, “Regions and Powers: The Structure of International Security,” Cambridge University Press, 2003.
پدافند غیرعامل در آئینه قانون، معاونت طرح و برنامه و امور مجلس سازمان پدافند غیرعامل کشور، تابستان 1396.
هاشمی فشارکی، سید جواد و محمود زاده امیر، " فرهنگ توصیفی دفاع غیرعامل. اصفهان علم آفرین 1391.
شهبازیان، علیرضا، ساجدی، سید فتح ا...، ارائه روش رمکپ در ارزیابی آسیبپذیری زیرساختهای حمل و نقل در شرایط بحران و تهدید از منظر پدافند غیرعامل، سومین کنفرانس سالانه پژوهشهای معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، 1396.
جلالی فراهانی، غلامرضا، نکوئی، محمد علی، بازگیر، سجاد، ارائه شاخصهای ارزیابی آسیبپذیری شبکه حمل و نقل زمینی از منظر پدافند غیرعامل، دومین کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی نوین، 1398.
زرقانی، سید هادی، عوامل موثر در امنیت مرزی با تاکید بر مرز شرقی ایران ، نشریه علوم جغرافیایی، 1385.
امینی ورکی، سعید و همکاران، "شناسایی دیدگاه‌های حاکم بر آسیب‌پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی و استخراج مولفه‌های تاثیر گذار در ان با استفاده از روش کیو." فصل نامه مدیریت بحران، ویژه نامه هفته پدافند غیرعامل 1393.
Risk Management Series, Reference Manual to Mitigate Potential Terrorist Attacks Against Buildings (Fema 426), DHS, 10.1.2011.
کلهر، رضا، میرزا ابراهیم طهرانی، مهناز، ابطحی، سید احسان، ارزیابی و مدیریت ریسک با رویکرد حفاظت از زیرساختهای حیاتی، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین (ع)،1400.
Standard on Continuity Emergency and Crisis Management (NFPA 1600), National Fire Protection Association , Edition 2019,.
اصول و مبانی پدافند غیرعامل. تهران : انتشارات دانشکاه صنعتی مالک اشتر، تهران، نوبت چاپ اول 1386.
شکیبا منش، امیر؛‌ هاشمی فشارکی، سید جواد، "ملاحضات پدافند غیرعامل در تاسیسات زیربنایی شهری." اولین کنفرانس مدیریت زیرساخت ها، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، 1388.
موحدی نیا، جعفر، " اصول و مبانی پدافند غیرعامل" تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر، 1388.
کلهر، رضا، میرزا ابراهیم طهرانی، مهناز، ابطحی، سید احسان، مهندسی سلامت، ایمنی و محیط زیست در بحرانهای ناشی از تهاجم، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 1400.
Hajipour, H. R. Amouzegar, A. Gharaei, M. S. Gholami Abarghoei, and S. Ghajari, “An Integrated Process-Based HSE Management System,” Safety Sc 133 (2021) 0925-7335/Elsevier LTD, 2021.