واکاوی نقش سامانه فرماندهی و کنترل در مدیریت بحران از منظر پدافندغیرعامل

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه خاتم الانبیا(ص)، تهران ، ایران

2 مربی و عضو هیات علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد، تهران ، ایران

چکیده

تسهیل مدیریت بحران از کارکردهای پنج‎گانه و از اهداف اصلی پدافند غیرعامل است، در این راستا رصد و پایش تهدیدات و ایجاد و حفظ آمادگی مواجه با بحران و مدیریت آن با بهره‌گیری از سامانه فرماندهی و کنترل هوشمند از ضرورت‌های انجام این مهم محسوب می‌گردد. برای داشتن اطلاعات صحنه عملیات (آگاهی وضعیتی) که از سامانه فرماندهی و کنترل برای مدیریت آن استفاده می‌شود، اطلاعات محیط عملیاتی آن موقعیت لازم است. مهم‌ترین انتظار از سامانه فرماندهی و کنترل، واکنش به‌موقع در قبال بحران‌ها، به حداقل رساندن اشتباهات و کسب اطلاعات لازم به‌منظور جلوگیری از خسارات مالی و تلفات انسانی می‌باشد. با توجه به تنوع حوزه‌های تهدید و اقدامات متناسب با آن‌ها در پدافند غیرعامل، تهدیدهایی که عملا منجر به وقوع حوادث و سوانح می‌گردد، بحران‌هایی را در سطوح مختلف درپی خواهند داشت که مدیریت این بحران‌ها به‏منظور کاهش آسیب‏پذیری و تلفات دارایی‌ها و تداوم فعالیت‌ها و ارتقاء تاب‌آوری از اهمیت خاصی برخوردار است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی، به روش توصیفی، با رویکرد آمیخته و استفاده از روش کتابخانه‌ای(با ابزار فیش‎برداری) و میدانی(با ابزار مصاحبه و پرسشنامه)، با هدف؛ بررسی عملکرد سامانه فرماندهی و کنترل پدافند غیرعامل در مدیریت بحران ناشی از تهدیدهای دشمن انجام شده، به‎دنبال پاسخ به سؤال(اصلی) تحقیق است که؛ نقش این سامانه در مدیریت بحران چگونه خواهد بود. جامعه آماری به‎تعداد 80 نفر و حجم نمونه جهت توزیع پرسشنامه (با فرمول کوکران) 65 نفر تعیین گردید که در طی روند تحقیق به چگونگی نقش و عملکرد سامانه با استفاده از الگوی فرضی پرداخته شده و در نهایت پیشنهاداتی در خصوص استفاده از مدل مدنظر تحقیق در مدیریت بحران ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Role of Command and Control System in Crisis Management from the Passive Defense Point of View

نویسندگان [English]

  • iraj bakhtiari 1
  • ardeshir mohamadi 2
1 faculty member of khatam university
2 faculty member
چکیده [English]

Facilitating crisis management is one of the five functions and one of the main goals of passive defense, in this regard, observing and monitoring threats and creating and maintaining readiness to face the crisis and its management by using the intelligent command and control system are considered essential to accomplish this. In order to have the information of the operation scene (situational awareness) which use the command and control system for its management, the       information of the operational environment of that situation is necessary. The most important    expectation from the command and control system is timely response to crises, minimizing        mistakes and obtaining necessary information in order to prevent financial losses and human   casualties. Considering the variety of threat areas and the measures corresponding to them in  passive defense, the threats that actually lead to the occurrence of incidents and accidents will  result in crises at different levels, which the management of these crises in order to reduce the   vulnerability and loss of assets and the continuity of activities and Improving resilience is of     particular importance.The current research is of an applied type, descriptive method, with a mixed approach and the use of the library method (with a survey tool) and field method (with an          interview tool and questionnaire), with the aim; The investigation of the performance of the      passive defense command and control system in the management of the crisis caused by the       enemy's threats has been done, seeking to answer the (main) question of the research that; What will be the role of this system in crisis management? The statistical population of experts was    determined to be 80 people and the sample size was 65 people to distribute the questionnaire.  During the research process, the role and performance of the system was discussed using the    hypothetical model, and finally, suggestions were made regarding the use of the research model in crisis management.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Command and Control
  • Passive Defense
  • Crisis Management
[1] سایت مقام معظم رهبری به آدرس: www.khamenei.ir
[2] بختیاری، ایرج ، طراحی نظام فرماندهی و کنترل پدافندغیرعامل و تدوین راهبردهای آن در شرایط جنگ، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و علوم راهبردی، 1396.
[3] سند راهبردی سازمان پدافند غیرعامل کشور. ویراست دوم. سازمان پدافند غیرعامل کشور. تهران، 1398.
[4] خلیلی شورینی، سیاوش، روش های پژوهش آمیخته با تاکید بر بومی سازی. تهران. انتشارات یادواره کتاب، 1399.
[5] دهبانی، سپیده، رضایی، حسین، رویکردی راهبردی به سازمان‌دهی فضایی با تاکید بر همگرایی در معماری پایدار و پدافند غیرعامل، نشریه علمی پدافند غیرعامل، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 53، 1402  20.1001.1.20086849.1402.14.1.6.6 DOI:
[6] جلالی فراهانی، غلامرضا. هاشمی فشارکی، سید جواد. پدافند غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات. تهران، 1398.
  [7] رستمی، محمود، فرهنگ واژه‎های نظامی. چاپ دوم، 1385.
[8] موحدی نیا، جعفر. مفاهیم نظری و عملی دفاع غیرعامل. تهران.  مرکز برنامه‍ریزی و تالیف کتابهای درسی سپاه، 1388.
[9] کامران، حسن و حسینی­امینی، حسن. کاربرد پدافند غیرعامل در برنامه ریزی شهری و منطقه­ای مطالعه موردی: شهریار. فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی. شماره 38، 1391.
[10] C4ISR Integration Task Force and C4I System Architecture Joint Vision, Masashi Fujimoto, 2010.
 [11] محمدی نیا، رضا. بسیج منابع در پدافند غیرعامل. دانشگاه عالی دفاع ملی، 1392
 [  12] دشتی، محمد، نهج‌البلاغه. تهران، موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین (ع)، 1387.
 [13] جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش، 1368.
 [14] حافظ نیا، محمدرضا. اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات پاپلی، چاپ اول، 1385.
 [15] جاجرمی، کاظم؛ پیشگاهی­فرد، زهرا و مهکویی، حجت، ارزیابی تهدیدات زیست‌محیطی در امنیت ملی ایران. فصلنامه راهبرد، شماره 67،1392. DOR20.1001.1.10283102.1392.22.2.6.7
 [16] عصاریان‎نژاد، حسین و عبداله خانی، علی. تهدید در نظریه‏های امنیت. مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 27 ، 1385.
 [17] همت، حمید، دکترین پدافند غیرعامل نپاجا، دانشگاه عالی دفاع ملی،1402
 [18]  جلالی فراهانی، غلامرضا. چهار گفتار در باب پدافند غیرعامل. تهران. سازمان پدافند غیرعامل، 1396.
 [19] ستاری‎خواه، علی و همکاران. ارایه الگوی مطلوب سامانه‎ی فرماندهی و کنترل راهبردی اجا در افق 1404. مرکز مطالعات راهبردی اجا، 1393. 
 [20] پردیس، سیدرضا، اهمیت راهبردی سامانه فرماندهی و کنترل و تدوین راهبرد بهینه در توسعه و کاربرد فرماندهی و کنترل در نهاجا.  دانشگاه عالی دفاع ملی، 1385.
[21] قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. بند 11 از اصل3. اصل9 . اصل 176.
[22] سند برنامه پنجم توسعه نظام جمهوری اسلامی ایران . بند11 ماده 121.
 
[24] بنی یعقوب، محمد. آگاهی موقعیتی در عملیات مشترک. هشتمین کنفرانس ملی فرماندهی و کنترل ایران. تهران،1393.
[25] سند برنامه ششم توسعه نظام جمهوری اسلامی ایران. ماده 198.
 [26] سند چشم‌انداز نظام جمهوری اسلامی. بندهای 3 و 7.
[27] David S. Alberts (OASD-NII – DoD CIO, USA)& Mark E. Nissen (US Naval Postgraduate School, USA), The international C2 journal, vol. 3, no. 2, 2009.
[28] http://ghaediraz.blogfa.com/maier,1998:267-284  M.W
[29] M. Binkin, “Military Technology and Defense Manpower”, the Brookings Institution Washington D.C, p.5, 1986.
[30] Randall P. Shumaker and Jude Franklin, “Artificial Intelligence In Military Applications In Principle of C2” Washington D.C, p.319, 1987.
[31] paydarymelli.ir/fa/print/747